تحولات بی سابقه افغانستان و مسئولیت تاریخی طالبان

استقلال چه فردی و چه ملی یکی از موهبت های بزرگی است که هر شخص و یا دولت می تواند از آن برخوردار باشد. از این دید خروج نیروهای امریکایی و دیگر اعضای ناتو از افغانستان یک موهبتی برای مردم و دولت این کشور به شمار می رود اما این موهبت زمانی ماندگار می شود که دولت های اشغالگر برای پسا خروج برنامه خاصی نداشته باشند و یا خلاء نیروهای خارجی با نیروهای ملی پرشود. در این صورت است که می توان خروج نیروهای خارجی را فرصتی ماندگارفرض کرد. اما متاسفانه هر دو مورد مسئله ساز است.

درمورد اول نمی توان تصور کرد که خروج نیروهای خارجی با محوریت امریکا بی برنامه بوده است و آنها بخصوص امریکا برنامه یا پروژه ای برای دوران پسا خروج ندارد. آن گونه که از قرائن و شواهد موجود برمی آید حزب حاکم دموکرات به رهبری جو بایدن نه تنها می خواهد رویکرد دولت ترامپ را در مقابله با چین ادامه دهد بلکه برخلاف ترامپ قصد مماشات هم با روسیه ندارد و لذا در پی طرح هایی است که بتواند به طور همزمان با هر دو رقیب چین و روسیه مقابله کند و به نظر می رسد از دید مقامات حاکم بر کاخ سفید افغانستان در دوره پسا خروج با تحولاتی که در آن رخ خواهد داد از این ظرفیت برخوردار خواهد شد که فشارهایی را به طور توامان بر روسیه و چین ایجاد کند و به دلمشولی ان ها تبدیل شود .

در مورد دوم هم در حالی که قاعدتا خلاء ناشی از خروج نیروهای خارجی می بایست توسط نیروهای مرکزی و ملی پر می شد اما روند خروج که می تواند خود بخشی از اهداف اعلام نشده امریکا باشد، به گونه ای بود که نه تنها به تقویت دولت مرکزی نینجامید بلکه درست برعکس به تقویت نیروهای گریز از مرکز انجامید و اکنون وضعیت به گونه ای رقم خورده که موقعیت دولت مرکزی به شدت به خطر افتاده است و طالبان روز بروز بر گستره قلمرو حضور و حاکمیت خود می افزاید.

در چنین وضعیت افغانستان، خروج نیروهای بیگانه در شرایطی می تواند برای دولت و مردم افغانستان فرصت باشد که در وهله اول توافق ملی با حضور دولت مرکزی و طالبان بر سر تقسیم قدرت و پرکردن خلاء حضور نیروهای خارجی صورت گیرد و دوم که از همه مهم تر است اینکه اگر بنا باشد جای خالی نیروهای بیگانه توسط طالبان پر شود در این صورت با این هوشمندی همراه باشد که از بازی در زمین دولت های غربی و امریکا خودداری شود که طبق شواهد موجود می خواهند از طالبان به عنوان ابزار و سلاحی در مسیرمقابله با رقبای بین المللی و منطقه ای خود بهره برداری کنند.