زنان بی‌سرپرست از سازمان‌های مدافع حقوق زنان می‌خواهند یک چتر حمایتی دائمی و منظم برای آنها تشکیل دهند

خبرنگار: فریده سوما میدانوال

براساس آموزه های حقوق بشری،همه انسانهاازنظرحقوق وکرامت انسانی، آزادوبرابرمتولد شده اندوصرفابه دلیل انسان بودن ازاین حقوق برخورداراند.بعدازتسلط طالبان برافغانستان این کشور ازنظرحقوق بشروبه خصوص حقوق زنان تاریک ترین روز های تاریخ خودرا سپری می کند.زنان همواره جنگ هارا تحمل کرده ومی کنند قربانی می شوند و قربانی می دهند.آواره گی اجباری یکی از قربانی های است که زنان متحمل می شوند مخصوصن زنان بدون سرپرست.

آمار ارایه شده از سوی سازمان ملل متحد که توسط رسانه های بین المللی نشرشده اند نشان میدهدکه 80 درصد بانوان آواره به کشورهای همسایه ی خود پناهنده می شوندوآسیب بیشتری را بانوانی می بینندکه به جزخود شخصی دیگری را درزنده گی ندارند.

معمولن دراوقات بیکاری که به لطف آواره گی وبی وطنی خیلی هم زیاد است به پارک نزدیک خانه مان در حیات آبادپشاورمی روم .خانواده های زیادی عصرها اینجابرای وقت گزرانی یابه اصطلاح خودشان یادوطن تازه کردن گردهم میایند وازاین دروآن درصحبت می کنند بیشترشان افغان هستند. آدم های که کمتروجه مشترکی دارند امایک درد میان تمام شان مشترک است : آواره گی

امروز بازدختر خانم را که معمولن توجه مرا به خود جلب می کند می بینم هیچگاه به جمع نمی پیوندد بعضی ازروزها برای مدت کوتاه میاید تنها می نشیندغرق دردنیای خویش است وبدون یک کلمه حرف زدن دستکلول اش را برمیدارد ومی رود اما همیشه نگران و پریشان است اما امروزیک تعداداوراق ودرخریطه بزرگ ادویه هم دردست دارد کنجکاو می شوم از جایم برخاسته می روم کنارش می نشینم.

سرصحبت را با او باز می کنم خودش را مریم باشنده اصلی ولایت میدان وردک ولیسانس ادبیات فارسی معرفی می کند ومی گوید فعلن درحیات آباد درخانه ی یکی ازاقاربم زنده گی می کنم.ازاومی پرسم چرا هرروزتنها به پارک میایی؟می گوید کسی را ندارم .

می پرسم مگرچطور؟ میگوید:(پدرم درکودکی مارا ترک کرد سرپرستی مادر بیمارم به دوش من بود چون خواهروبرادری نداشتم.پیشینه ی کار دررسانه های مطرح چون تلویزیون آریاناو1ورسانه های دیگربه صفت گزارشگررا دارم کارکردم زحمت کشیدم اما همه اش هیچ.

مریم می افزاید: قبل ازآمدن طالبان نیزدریک نهاد دولتی مربوط آموزش دختران و پسران به صفت مدیرعمومی کارمی کردم ودراوقات غیر رسمی به صفت خبرنگاربا یک رسانه ی نه چندان مطرح ونوبنیاد بنام الغتا نیزمصروف کار بودم بامعاشم کرایه خانه وبقیه مخارج خانه وپول تداوی مادرم را می پرداختم با آمدن طالبان همه چیزازدست رفت.)

خاموش می شود ازاوتقاضا می کنم به صحبت هایش ادامه بدهد آهی کشیده می گوید چند ماه پس از روی کارآمدن طالبان مراازکارمنفک کردند شاید به خاطر پیشینه ی خبرنگاریم بودالبته یک مدتی معاشم رابا کسر پرداختند.رسانه ی که با آن کارمی کردم بسته شد ومسوولانش ازکشورفرارکردند بعدن من ماندم وچالش های بی پایان زنده گی بیماری مادرم اوج گرفت ویکسال قبل مرد.

مایل نیست دیگرحرف بزند اما می پرسم در پاکستان چی می کنی؟ تنها ماندم چون طالبان دادن خانه به بانوان بدون محرم وسرپرست رامنع کرده اند مجبورشدم پاکستان بیایم.به چندین کشوراروپایی اسناد خبرنگاریم رافرستادم امابه ایمیل هایم پاسخ ندادند 10 ماه می شودکه خود را دردفترپناهنده گی سازمان ملل متحد درپشاورهم ثبت نام کرده ام اما هنوزهیچ خبری نیست.

به پاکت دوا اشاره می کنم می گوید پیش داکتر رفته بودم افسرده گی دارم اعصابم ضعیف شده است.مریم می افزاید «زنان افغان مخصوصن زنان بدون سرپرست دراینجا مشکلات زیادی دارند،مشکلات ویزه،مشکلات اقتصادی، توجه نداشتن کشورهای مهاجرپذیربه کیس افغانها.من ازبس که تشویش می کنم درخواب می ترسم چیغ می زنم داکترها برایم دوای افسرده گی داده اند شش ماه می شود که مصرف می کنم . »

بیش تر پناهجویان زن افغان در پاکستان ، ازاحتمال دریافت پاسخ منفی ازسوی سفارت های کشورهای خارجی وبرگرداندن شان به افغانستان،نگرانی دارندنگرانی که آنها رادچارافسرده گی کرده است .شماری ازروان‌شناسان،محرومیت،انزواومهاجرت راازعوامل ابتلای افراد به بیماری‌های روانی وافسرد‌گی عنوان می‌کنند.

داکتر میا مختارالحق عظیمی متخصص امراض روانی وعصبی درشفاخانه ( LIFE CARE ) حیات آباد پشاور می گوید:«وقتی یک فرد دورازوطن وخانواده،دریک وضعیت بی‌سرنوشتی قرارمی‌گیرد،ازلحاظ عاطفی احساس کمبود می‌ کند ودرنتیجه به افسردگی شدیدمبتلامی‌شود‌.» به گفته‌ی عظیمی ،مشکلات اقتصادی درغربت؛نیزمی‌تواند به ابتلای فردبه افسردگی کمک کند.

دراین حال شماری ازمدافعان حقوق زنان ،حاکمان فعلی درافغانستان ونهاد های بین المللی رامکلف می دانند که به وضیعت بانوان بدون سرپرست هرچی عاجل رسیده گی کنند.

دیوه پتنگ فعال حقوق زنان می گوید:زنان افغان به عنوان نیمی از پیکره ی فعال جامعه ازحیات سیاسی،اجتماعی واقتصادی به کلی حذف شده اند.این قشرهمیشه قربانی جنگ بوده اند بدون اینکه دربرافروختن جنگ کوچکترین سهمی داشته باشند.حق کارحق تحصیل،حق مشارکت سیاسی حتی سهم وحضور شهروندی ازآنها گرفته شده این وظیفه حاکمان فعلی است که به وضیعت این گونه زنان هرچی عاجل رسیده کی کنند.

مرضیه حفیظی خبرنگار و مدافع حقوق زنان : در شرایط فعلی زنان بی سر پرست بدون کدام حامی و پشتیبان مانده اند حاکمان فعلی زن را آدم حساب نمی کنند نه اجازه کاردارند و نه حق تحصیل .

حفیظی می افزاید:زنان که شوهران وپسران خودرادرجنگ ها ازدست داده اندبرای ادامه ی زنده گی خود وفرزندان خود چی کنندمن خودم پدروبرادرندارم سرپرست خانواده ی هفت نفره ی بدون مرداستم به خاطر نبودن کار ووظیفه کابل را ترک کردم چگونه چرخ زنده گی را باید می چرخاندم کشورهای خارجی هم بیشترافراد غیر مستحق را بردند من دوسال می شود با خانواده ام اینجااستم مدتی کمی می شود دریکی ازرسانه ها به کارآغاز کرده ام پس سرنوشت من و خواهران جوانم چی می شود مانند من صد ها بانوی بی سرپرست درپاکستان وایران هستند باید یکی به داد شان برسد باید کاربنیادی برایشان انجام شود اینها دیگرجایی درافغانستان ندارند.

حامد عبیدی ریس سازمان حمایت ازخبرنگاران افغان می گوید:با به قدرت رسیدن طالبان تعدادبی شماری خبرنگاران زن وظایف خودرا ازدست دادندارقامی که ما دردست داریم قبل ازحاکمیت طالبان حدود 2500خبرنگارزن دررسانه های کشورفعالیت داشتند که اکنون تنها 400 بانو به صفت خبرنگارمصروف اجرای وظایف استند وبقیه وظایف خویش راازدست داده اند بیشتراین بانوان نان آورخانواده های خود بودند.

عبیدی می افزاید پس ازروی کارآمدن طالبان، فضای کاری برای خبرنگاران زن تنگ شده ،در۲۷ ولایت افغانستان اصلن دختر خانمی در رسانه وظیفه نداردوتعدادبیشتری هم مجبوربه ترک افغانستان شده اند ودرکشورهای همسایه با سرنوشت نامعلوم دست به گریبان اند .

خواستیم نظرحکومت طالبان را نیز دراین مورد داشته باشیم اما کسی حاضر به پاسخگوی نشد.

درسال 2003 درکابل وبرخی ولایت های افغانستان پروژه ساختن خانه های امن به هدف نگهداری اززنان ودختران بدون سرپرست وقربانی خشونت های خانواده گی ایجادگردیداما با آمدن طالبان این کوچکترین روزنه ی امیدهم به روی زنان بسته شداکنون طالبان زنان بدون سرپرست را در زندان ها نگهداری می کنند.

درعین حال یکتن از کارمندان بخش ثبت نام کمیساری عالی پناهنده گان در پشاور پاکستان که نمی خواهد نامش ذکر شود می گوید بیشتربانوانی که اینجا برای ثبت نام مراجعه می کنند بانوان بی سرپرست هستنداومی گوید بیشترزنان مراجعه کننده به این سازمان می گویندبه مرگ، زندان وازدواج اجباری باطالبان تهدیدشده اند.همچنان آنهابه خاطرازدست دادن وظایف،ترک تحصیل ومشکلات دربدست آوردن سرپناه،راه پاکستان را در پیش می گیرند.

باروی کارآمدن طالبان زنان افغانستان به طورگسترده ی ازحق کارمحروم شده اند.زنانی که دروزارت خانه ها،ادارات دولتی،محاکم قضایی وپولیس،کارمی کردند به دستورطالبان ازکاراخراج شدند.زنان تجارت پیشه،هنرمند،خبرنگار،ورزشکاروکارمندان شرکت های خصوصی به دستوریاتهدید طالبان مشاغل خودرا ازدست دادند.درفرمان اخیر طالبان زنان ازکاردرموسسات خارجی ونهاد های امدادرسانی نیزمنع شدند این درحالی است که بسیاری ازاین زنان ،شوهران،پدران وبرادران خودرا درجنگ هاوانفجارهاازدست داده اند وهیچ کاریگر،محرم وسرپرستی ندارند.