نگرانی‌ها از وضعیت نابه‌سامان مکان‌های باستانی زابل و قندهار
افغانستان به‌دلیل ویژگی‌های تأریخی و جغرافیایی، مکان‌های باستانی و میراث‌های فرهنگی بسیاری را در خود دارد. قندهار و زابل در جنوب کشور، از شمار ولایت‌هایی اند که دارای مکان‌های باستانی زیادی است.
بالا حصار زابل، یکی از مکان‌های باستانی این ولایت به‌شمار می‌رود که بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ سال پیشینه‌ی تأریخی دارد؛ اما حالا متأسفانه برخی ساحات بالاحصار زابل، از اثر جنگ‌های داخلی و روی‌دادهای طبیعی، در حال فروریختن است.
حاجی حبیب گل ستانکزی، از شاعران و نویسندگان در زابل می‌گوید: «درکنار بالا حصار، قلعه‌ی باستانی میرویس نیکه هم با خطر فروریختن و تخریب مواجه است. مسؤولان باید برای بازسازی ساحات تأریخی توجه جدی کنند؛ چون تأریخ کشور با همین ساحات تأریخی معنا پیدا می‌کند.»
عصمت الله عُمر، از باشندگان زابل نیز از اداره‌ی طالبان می‌خواهد تا در حفظ مکان‌های باستانی و میراث‌های فرهنگی توجه کند. به‌باور او، «مکان‌های باستانی الگوی شناخت افغانستان محسوب می‌شود.»
مسؤولان طالبان در زابل می‌گویند که برای بازسازی مکان‌های باستانی این ولایت، طرح پیش‌نهادی را به کابل فرستاده‌اند.
شراف‌الدین ویار، معاون ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان برای زابل، در این باره می‌گوید: «هم اکنون برخی ساحات تأریخی در این ولایت، مانند قلعه‌ی شاه عالم خان در حال بازسازی است.»
قندهار؛ ولایتی با پیشینه‌ی باستانی
در ولایت قندهار، هم مکان‌های باستانی زیادی وجود دارد که متأسفانه در حال تخریب استند. «قلعه‌ی نارنج» در این ولایت، از جمله‌ی این مکان‌ها است. اکنون برخی ساحات این قلعه، از سوی افراد زورمند غصب شده و برخی دیگر از ساحات آن، در حال ویران شدن است که اگر توجه صورت نگیرد، به زودی گواه فروپاشی کامل این قلعه خواهیم بود.
عزیز احمد عزیز، از باستان شناسان قندهار می‌گوید: «ویران شدن قلعه‌ی نارنج قندهار، یک ضایع بزرگ خواهد بود. دولت فعلی باید در این بخش بی‌توجه نباشد تا جلوِ غصب و تخریب این مکان گرفته شود.»
باشندگان قندهار می‌گویند که در محوطه‌ی قلعه‌ی نارنج، خانه‌های شخصی ساخته شده و طالبان به‌منظور اعمار یک مدرسه‌ی دینی، برخی از ساحات این قلعه‌ی تأریخی را تخریب کرده‌اند.
حافظ نور احمد، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان برای قندهار، در این مورد می‌گوید: «برای اعمار و بازسازی مکان‌های تأریخی این ولایت، تدابیر لازم روی‌دست گرفته شده‌است.»
مندیگگ که در ولسوالی خاک‌ریز ولایت قندهار قرار دارد، از دیگر مکان‌های تأریخی ولایت قندهار است که به گفته‌ی باستان شناسان، پیشینه‌ی آن به‌بیش از پنج هزار سال می‌رسد و این روزها وضعیت خوبی ندارد.
