گزارش: عبدالفتاح احمدزی
افراد سالم وتوانمند ازلحاظ فیزیکی و سنی میتوانند، نیروی سالم کارباشند، واین افراد بیشتربرای کارهای سنگین وشاقه گماشته میشوند، تا مزد بیشتر به دست بیاورند.
هرچند کاردرعقب ماشین های تولیدی نیاز به افراد توانمند از لحاظ فیزیکی ندارد، اما برای انجام کارهای سنگین دریک جامعه نیاز به نیروی کار پرتوان میباشد.
درافغانستان اما نیروی کار؛ بیشترچی کسانی اند. افزون برافراد توانمند از لحاظ سن و سال بیشترکودکان برای کارهای شاق گماشته میشوند.
بر اساس داده های وزارت کار و امور اجتماعی پیشین انجام کارهای شاق برای اطفال زیرسن درافغانستان درسال های اخیر به یک فرهنگ مبدل شده است. دربیشتر بخش های کشور بخصوص شهر های بزرگ افغانستان اطفال زیر 18 سال درکار گاه ها مصروف کارهای شاق اند.
جنگ درافغانستان قربانیان بیشماری برجا گذاشته است، و بیشتر کودکانی که امروز در بدترین وضعیت برای پیدا کردن لقمه نان تن به کارهای شاقه میدهند، نهایت نیازمند هستند، ونان‌آوران خانواده شان را در جنگ و یا انفجار و انتحار ازدست داده‌اند.
تنها بی‌سرپرستی خانواده هانیست، که کودکان ناگزیر به انجام کارهای شاقه آن هم با مزد نا چیز زحمت فراوان میکشند. ضعف اقتصادی، نبود نیروی کارو یا هم گماشتن این کودکان از سوی برخی خانواده برای دریافت پول از موارد اند ، اطفال زیرسن را به کارگاه ها برای انجام کارهای شاقه میکشاند.
بیشتر این کودکان خیابانی در معادن، داش های خشت پزی، کارگاه های قالین بافی، کشاورزی، مستری گری، موتر شویی، صفوف نیروهای مسلح و دها شغل سنگین و شاقه مصروف کاراند.
بر اساس معلومات وزارت کار و امور اجتماعی کودکان در 22 کتگوری آسیب پزیر رده بندی شده اند. کودکان شامل قربانی های بیشماری مانند تجاوزات جنسی، لت و کوب، عروسی اجباری، انجام کار بدون مزد، قاچاق، فروش اعضای بدن کودکان، استفاده آنان در ابزار جنگی و امثال این موارد قابل سوی استفاده قرار گرفتند.
داکتر عذرا پیکار کار شناس حقوق اطفال درحکومت پیشین افغانستان در یکی از نهاد های حمایت کودکان کار کرده و دانش آموخته دانشکده دانشگاه کابل در رشته مدیریت روانشناسی میباشد. او حالا در بیرون از کشور بسر میبرد .
این کار شناس حقوق کودکان میگوید، اطفال کارهای بدون در نظرداشت تدابیر محافظتی و معیارهای بهداشتی انجام می دهند، که این کار متاسفانه منجر به بیماری، جراحت و حتی مرگ این آینده سازان کشور می شود.
به گفته بانو پیکار کارهای شاق بالای کودکان افزون بر زیان های سلامتی باعث میشود، تا این نو نهالان از آموزش پرورش نیز عقب مانند، که برای آینده خودشان و کشور نهایت زیان بار خواهد شد.
او تاکید میورزد، بخش از این کودکان با هزینه ترک مکتب برای تامین مخارج خانواده های شان، دست به کار های شاقه می زنند.
این کارشاناس حقوق طفل از نهادهای بین المللی و حقوق بشری میخواهد، که حکومت افغانستان را در راستای تامین بنیه مالی این نسل آینده کشورحمایت کنند.
به گفته او این حمایت ها بدون در نظر داشت مسایل سیاسی جاری و تغییر نظام در افغانستان برای این آینده سازان صورت گیرد، تا این آینده سازان از مشکلات که دامنگیر شان است رهایی یابند.
هرچند گروه حاکم درافغانستان آماراز فقر و بیکاری درکشور را با رسانه ها شریک نمیسازند، اما آمارهای سال پیش از حاکمیت این گروه نشان میدهند، که حدود سه میلیون کودک درافغانستان زیرخط فقر قرار دارند.
براساس معلومات و سروی های سه پیش سازمان های حقوق اطفال و وزارت کارو امور اجتماعی پیشین در جهان بیش از 200میلیون کودک مصروف کارهای شاق هستند، که ازآن جمله حدود 2 میلیون آن تنها در افغانستان مصروف کارهای شاق اند.
در افغانستان نهادهای مدافع حقوق اطفال، رسانه ها و شهروندان افغان همواره گفته اند، که نظام حاکم و حکومت های قبلی افغانستان در تطبیق قانون کار بالای اطفال ناکام بوده است.
نعمت الله کودک 13 ساله افغان است. او درحال حاضر در ناحیه هشتم در تپه کارته نو شهر کابل زنده گی میکند. اوپس ازآنکه پدرش دریک رویداد انتحاری از ناحیه سر آسیب دید، مسوولیت امرارمعیشت خانواده برایش سپرده شد.
به گفته خودش زمانیکه پدرش جهار سال پیش معلول شد، او فقط9 سال داشت، و با برادر کوچکش به روی جاده ها برای دریافت نان برامد.
نعمت الله با آنکه روزانه تا دوصد افغانی درامد دارد؛ ازکارش راضی نیست، اما مجبوراست، پول ناچیز را که روزانه از کارهای خیابانی سپندی گری به دست میاورد، برای چند قرص نان به مادرش بسپارد.
درهمین حال محمد عارف پدر نعمت الله از وضعیت بد اقتصادی شاکی است.
او میگوید: سال 1398 خورشیدی که مصروف راننده گی بود، دریک رویداد انتحاری از ناحیه سر زخم برداشت و حالا ذهنش چندان کارنمیکند.
فرشته نام مستعار دختر 12ساله ننگرهاری است. او که به زبان پشتو صحبت میکند میگوید، مدت سه سال میشود که در پرورشگاه علاوالدین کابل زندگی میکند.
فرشته که خودش نیز دقیق به یاد ندارد لیکن قصه میکند: چندین سال قبل پدر و مادرش را در یک رویداد دلخراش تروریستی از دست داده است.
بعد از وفات والدینش کاکایش او را مجبور به پیدا کردن لقمه نان میسازد. فرشته میگوید سه سال قبل که من در جاده های مختلف کابل گدایی میکردم پولیس مرا به کارمندان اجتماعی تسلیم کرد و اونا مرا به این پرورشگاه انتقال دادند.
فعلآ من در این پرورشگاه زندگی راحت دارم و در اینجا اکثر سهولت ها برایم فراهم است. او گفت بسیار خوش هستم تا از ظلم و ستم کاکایم و همچنان از گدایی که تا نیمه های شب در روی جاده میکردم نجات یافتم.
در اخیر خواست فرشته از نظام حاکم طالبان و سازمان های حقوق بشری اینست تا چنین مراکز نگهداشت برای دختران بی سرپرست و بی سرپنا بسته نشود و حمایت مالی بیشتر شود.
برای ما لباس، نان و شرایط رفتن به مکتب فراهم شود.
عباس طفل دیگرافغانستان است، او و خانواه اش بنابر برمشکلات اقتصادی از غزنی به کابل آمده و حالا دریک ترمیمگاه موتر مصروف کار است.
او میگوید: روزانه 50 افغانی حقوق دریافت میکند.
عباس 9 ساله که در یک خانواده 7 نفری زندگی میکند، صبح تا شام برای دریافت لمقه نان دور از درس و تعلیم کار میکند. پدر و یک برادرش در روی جاده بولانی فروشی میکنند.
ازاو درمورد آن پرسیدم که درپهلو کسب وکارمکتب هم میروی گفت: نه درغزنی صنف دوم بودم خو حالی نمیشه دیگه خلیفه میگه اگه مکتب میری کسب یاد نمیگیری مه هم شاگرد مستری بودن را قبول کردم.
وزارت کاروامور اجتماعی گروه طالبان آمارتازه از وضعیت کودکان ندارد، اما آمار وسروی سال های قبل از 2021این اداره نشان میدهند،که:
- 5 میلیون کودک زیر 18 سال که ازجمله 14.5 میلیون طفل بین سنین 6الی 18 و 5 میلیون زیرسن 5 سال قرار دارد.
- 1 میلیون اطفال در معرض خطر میباشد.
- 196,000 اطفال معتاد به مواد مخدر.
- 9 میلیون اطفال کارکن روی سرک و گدا.
- 2 میلیون اطفال شاقه کار.
- از هر 3 طفل کارکن روی سرک یک نفر آن گدا.
- از هر 10 طفل 7 طفل تحت خشونت.
- %46 ازدواج های زیر سن (اطفال).
- %80 ازدواج های اجباری.
- %77 لت و کوب اطفال و 33% قابل ملاحظه.
- %66 اطفال رشد فزیکی نکرده و 36% آنها سوی تغذی اند.
- حدودآ 60 هزار کودک کارکن روی سرک و گدا تنها در شهر کابل ثبت و راجستر وزارت کار میباشد.
- 8 هزار طفل در کوره های خشت در شهرهای کابل، ننگرهار، هرات، مزار شریف و قندهار.
- 300 طفل ثبیت شده تنها در معادن ذغال سنگ دره صوف کار میکنند.
خواستیم دیدگاه مسوولان ادارات حکومت طالبان و نهاد های بین المللی مدافع حقوق اطفال را در رابطه به وضعیت اطفال در افغانستان داشته بایشم اما بنابر اینکه پاسخ به مرجع نشر این گزارش نداشتیم نخواستند، با ما مصاحبه نمیایند.
اما به اساس گزارشات سالهای اخیر دفتر یوناما بیشترین قربانیان جنگ درافغانستان کودکان بودند.
بگونه مثال دو مورد از رویداد های که اطفال بیشترین قربانی آن بودند، در 11 می 2021 میلادی حمله به مکتب دخترانه سیدالشهدا درغرب کابل انچام شد، که 85 تن کشته وبیش از 200 تن دیگر زخم برداشتنتد، همه قربانیان دانش آموزان دختر بودند.
هیچ گروه مسوولیت این حمله بر را بدوش نگرفت. این تنها نمونه ازحملات مرگباردشمانان مردم ومعارف کشوراست.
در رویداد دیگر در3 می 2021 انفجار یک موتربمب گذاری شده در ولایت لوگرنیزدست کم 24 تن کشته و 110 زخمی بجا گذاشت که بیشترقربانیان دانش آموزان وغیرنظامیان بودند.
با این همه تفاهم نامه حقوق کودک یک کنوانسیون بین المللی است، که حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان را بیان میکند.
افغانستان نیز یکی از کشور های امضا کننده تمامی قوانین کنوانسیون ها ومعاهدات بین المللی در راستای حقوق کودکان میباشد، که متعهد به عملی سازی آن در کشوراست.
از سوی هم صندوق حمایت ازکودکان سازمان ملل متحد و نهاد های حقوق بشری همواره معلومات را که با رسانه ها شریک ساخته اند، نگران افزایش نقض شدید حقوق کودکان در افغانستان بودند.
این نهادتاکید میورزد، که کودکان باید محافظت شوند؛ کودکان نباید هزینه این درگیری را با دوران کودکی خود بپردازند.
بر بنیاد قانون سازمان بین المللی کار (ILO)، کار کودکان که مانع آموزش او شود و مصوونیت و صحت وی را به خطر اندازد ممنوع است.
همچنان قانون کار دوران جمهوری اسلامی افغانستان نیز کار کودکان زیر سن 15 سال غیر قانونی میداند و کودکان بین سنین 15 تا 18 سال تنها در صورتی میتوانند کار کنند که صدمه فزیکی به آنها نرسد.
این درحال است، که پس ازحاکمیت دوباره طالبان برافغانستان بیکاری بیشترشده واین وضعیت برتعداد اطفال خیابانی در کشور افزوده است.
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.