طالبان در هفتههای اخیر بازرسی و تلاشی خانههای شهروندان در شمال کشور را دوباره آغاز کردند که با براساس برخی گزارشها نیروهای این گروه دست به آزار و اذیت مردم زده و حتی کف اتاقهای خواب شهروندان را نیز برای کشف سلاح و مهمات، حفر میکنند.
در همین راستا، «محمد رادمنش» معاون سخنگوی پیشین وزارت دفاع افغانستان و آگاه مسایل نظامی در خصوص تلاشی خانهها از سوی طالبان گفت: «گرچه برای اداره طالبان، بازرسی یا تلاشی خانه به خانه از نظر امنیتی اهمیت دارد، اما از نظر نظامی و روانشناسی نظامی بالای مردم تاثیرات بسیار بد میگذارد. از سوی هم بازرسی خانهها بین مردم و اداره حاکم فاصله به وجود میآورد و بالاخره این فاصله باعث میشود در شرایط فعلی (که شما در جریان هستید گروپهای مخالف مسلح زیاد در برابر طالبان به وجود آمده است) مردم به صف مقابل طالبان بپیوندند. گذشته از این، علاقهمندی مردم هم نسبت به آنچه که طالبان اکنون در جامعه تبلیغ میکنند روز به روز کم خواهد شد.»
از دید این آگاه مسایل نظامی، «تلاشیهای دوامدار خانههای مردم و بیاحترامی به آنها از سوی طالبان به جای تاثیرات مثبت، تاثیرات منفی در کشور به جا خواهد گذاشت.»
رادمنش افزود: «تلاشی خانه به خانه مداخله در امور شخصی مردم و تعرض به حریم خصوصی شهروندان است.»
وی میگوید: «وقتی یک دولت و یک حکومت میتواند امنیت را برقرار سازد که در قسمت حفاظت از مرزها، مبارزه با تروریزم و در عین زمان مبارزه علیه آن بقایایی که مثلا در برابر دولت میجنگند، وارد عمل شود و دستاوردی مثبت داشته باشد، اما این که طالبان خانههای مردم ملکی و شهروندان عادی را شب و روز تلاشی میکنند یک مداخله صریح است که روحیه اجتماعی را در کشور صدمه میزند.»
تلاشی خانهها و نقض حقوق اساسی مردم
معاون سخنگوی پیشین وزارت دفاع افغانستان با بیان این که تلاشی خانهها نقض حقوق اساسی شهروندان است، گفت: «شما در دنیا کمتر سراغ دارید که یک دولت، مخالفان نظامیاش را که در سنگرها و کوهها به سر میبرند در خانههای مسکونی جستوجو کند. بناً به صراحت میتوان گفت که این کار از نظر حقوق بینالمللی و حقوق اساسی کاری نادرست است و یک فعالیت غیرقانونی به حساب میآید.»
این نظامی پیشین معتقد است که بازرسی خانهها «اثربخش» نیست و چالشهای طالبان را در کشور بیشتر میکند: «در تاریخ این گونه فعالیتها بوده، ولی کارا و اثربخش نیست. ببینید در جنگ دوم جهانی فاشیستها حتی با همان قدرت نتوانستند به حکومت شان ادامه دهند و بالاخره به زوال و نابودی رسیدند.»
رادمنش با انتقاد از شیوههای امنیتی اداره طالبان میگوید: «دشمن و کسی که سلاح به دست دارد در خانهها نه بلکه در دشتها کوهها و درهها به سر میبرد. شما میبینید که در پنجشیر، اندراب و تخار مخالفان مسلح طالبان در جاهایی زندگی میکنند که آنجا منطقه مسکونی مردم نیست. با این که میبینیم مخالفان مسلح طالبان در میداناند اما طالبان آنها را در خانههای مسکونی در داخل شهرها و روستاها جستوجو میکنند.»
وی همچنین طالبان را به دامن زدن تعصب متهم میکند و میافزاید که این گروه تحت عنوان تلاشی خانهها مردم را در برخی مناطق مورد آزار و اذیت قرار میدهند: «متاسفانه اکنون همین طور یک وضعیتی به وجود آمده که همیشه از تعصب کار گرفته میشود. این را هم میدانید که در بین طالبان هم دستههای مختلف هستند که حتی در مقابل خودشان هم دست به عمل میزنند. شما دیدید که مولوی انصاری همین روزها در هرات توسط کسانی از بین برده شد که در بین خود همین گروه بودند.»
تلاشی خانهها و «آزار و اذیت» مردم
وی تلاشی خانهها را نوعی «آزار و اذیت» بخشی از مردم افغانستان دانسته، افزود: «یک نوع تعصب هم در شیوه کار طالبان وجود دارد. مثلا چرا در سمت جنوب و مشرقی به این شکل خانه تلاشی و موترها بازجویی نمیشود! اما در مناطقی که مردم آن با طالبان همسویی قومی و یا همفکری ندارند همیشه مورد آزار و اذیت قرار میگیرند. این کارها در درازمدت حکومت طالبان را از غیرپشتونها جدا میسازد.»
معاون سخنگوی پیشین وزارت دفاع در خصوص گزارشها از بدرفتاری نیروهای طالبان با مردم در جریان بازرسی خانهها گفت که این گروه «متعصبین افراط گرا اند و این فعالیتها قصدن انجام میشود.»
رادمنش در اخیر تاکید کرد: «رهبری طالبان باید به این مسئله توجه کند که این گونه برخوردهای تعصبآمیز به جای این که مردم را به آنها نزدیک بسازد، باعث فاصله عمیقتر و ایستادگی بیشتر مردم خواهد شد.»
