چی‌میشد اگر اندکی توجه می‌شد بر بام دنیا و زیبایی‌های آن. بر دایره‌ی اقلیت قومی‌ای که‌هر روز خرد و خردتر می‌شود و جدن انتظار می‌رود مانند سیک‌ها روزی آخرین فردشان‌هم کوله‌بارش را بسته و بلندای پامیر را ترک کند.
اخیرا دولت قرقیزستان خبری را مبنی بر صادر کردن گذرنامه یا همان پاسپورت برای ۴۴ قرقیزی افغانستانی منتشر کرده. این خبر صریحا برایند بی‌مهری و بی‌توجهی دولت و نهادهای بشری بین المللی است.
گزارشی از فرهنگ زندگی قرقیزها در کوه پامیر را چند سال پیش از تلویزیون طلوع دیدم.
در آن‌جا ابتدایی‌ترین امکانات معیشتی وجود نداشت. نه مکتب، نه بیمارستان، نه بازار و حتی گفته می‌شود داد و ستد آنان مانند جوامع ابتدایی به‌گونه تعویض کالا در برابر کالا است و پول را نمی‌شناسند.
صدها سازمان و موسسه بشری با خروارهای از پول سال‌ها در افغانستان فعالیت کردند؛ اما هیچ‌کدام به‌خود زحمت ساختن یک بیمارستان را ندادند تا از میزان مرگ و میر مادران قرقیزی بکاهند.
در یک ولایت چندین موسسه همزمان عین پروژه را تطبیق می‌کنند اما یک برنامه اشتغال‌زایی را برای این اقلیت روی‌دست نگرفتند تا آنان دست‌کم “با پول آشنا می‌شدند.” تا آنان مجبور نمی‌شدند بلندای زیبای پامیر را با گلایه‌‌های فراوان ترک کنند.
هر لایه‌ی از این خاک شاکی و خسته است.
