زنان افغانستان در بافت ترکیه

نوشته شده توسط: خلیل رحمن

زنان در افغانستان در طول یک قرن در معرض مجموعه ای از بی عدالتی ها و سختی ها بوده اند و شرایط تحت رژیم ظالمانه طالبان بیشتر بدتر شده است. بحث در مورد وضعیت زنان در افغانستان مستلزم بررسی دقیق زمینه های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی سیاسی است. با این حال، اخیراً، نگرانی و علاقه فزاینده ای در مورد رفتار با زنان افغان در ترکیه مشاهده شده است که عمدتاً ناشی از هجوم پناهندگان افغان به این کشور است.

مصیبت زنان افغان

از لحاظ تاریخی، زنان افغان در معرض اعمال تبعیض آمیز قرار گرفته اند که با هنجارهای فرهنگی، ساختارهای مردسالارانه و تفاسیر سخت مذهبی تقویت شده است. این بی عدالتی ها با ظهور رژیم طالبان در اواخر قرن بیستم تشدید شده است. تفسیر فوق محافظه کارانه این گروه از اسلام منجر به سرکوب حقوق زنان، محدود کردن دسترسی آنها به آموزش، مراقبت های بهداشتی، اشتغال و مشارکت در امور عمومی شده است. زمانی که طالبان در سال 2021 پس از عقب نشینی نیروهای آمریکایی و متفقین، قدرت را دوباره به دست آوردند، وضعیت به شدت بدتر شد و اعتراض جهانی را برانگیخت.

پناهندگان افغان در ترکیه

ترکیه با هجوم قابل توجهی از پناهجویان افغان دست و پنجه نرم می کند که تعادل جمعیتی کشور را بر هم زده است. در میان بحران گسترده تر پناهندگان، وضعیت زنان افغان به دلیل مسائل جنسیتی که از قبل وجود داشته، به عنوان یک نگرانی قابل توجه ظاهر شده است. این زنان اغلب در معرض خشونت جنسیتی، تبعیض و فقر قرار می گیرند و مصائب آنها را در سرزمین بیگانه چند برابر می کند.

نقش ترکیه

ترکیه در قبال بحران زنان افغانستان موضع دوگانه ای دارد. از یک سو به عنوان پناهگاه امنی برای پناهجویان فراری از وحشت جنگ در افغانستان عمل می کند، در حالی که از سوی دیگر به دلیل محدودیت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در تلاش برای ادغام این پناهندگان است.

ترکیه تلاش های قابل ستایشی را در گسترش کمک های بشردوستانه به پناهجویان افغان نشان داده است. شایان ذکر است که این کشور در حال حاضر بزرگترین جمعیت پناهجوی جهان، عمدتاً سوری ها، را در خود جای داده است و هجوم اضافی افغان ها بار قابل توجهی بر منابع کشور وارد می کند. با این حال، با وجود این محدودیت ها، ابتکارات متعددی وجود دارد، چه دولتی و چه غیردولتی، که هدف آنها ارائه اشکال مختلف کمک به پناهندگان، از جمله مراقبت های بهداشتی، آموزشی، و کمک های حقوقی است.

جنبه جنسیتی در پاسخ ترکی

درک ماهیت جنسیتی بحران پناهجویان و سختی های خاص زنان افغان در این زمینه بسیار مهم است. با درک این موضوع، برخی از سازمان‌ها در ترکیه برنامه‌هایی را برای ارائه خدمات ویژه به زنان آغاز کرده‌اند. این ابتکارات تلاش می‌کند فضای امنی برای زنان، دسترسی به آموزش و فرصت‌هایی برای توسعه مهارت‌ها فراهم کند تا پتانسیل آنها برای اشتغال و استقلال بلندمدت افزایش یابد.

با این وجود، واقعیت روی زمین نشان می دهد که پاسخ اغلب از آنچه لازم است کوتاه است. منابع ناکافی، موانع فرهنگی و مشکلات زبانی اغلب دسترسی به این خدمات را چالش برانگیز می کند.

ضد پرسپکتیو

دیدگاه مخالف این موضوع استدلال می کند که ترکیه در موقعیت ژئواستراتژیک و ظرفیت ناکافی خود برای رسیدگی به بحران پناهجویان، به ویژه موج پناهجویان افغان گرفتار شده است. این دیدگاه بر پیچیدگی های سناریوی ژئوپلیتیکی که در آن ترکیه به عنوان منطقه حائل در برابر مهاجرت غیرقانونی به اروپا استفاده می شود، تأکید می کند. علاوه بر این، این استدلال را مطرح می کند که ترکیه در مواجهه با چالش های اقتصادی و سیاسی خود، ظرفیت تحمل بار جمعیت رو به رشد پناهندگان را ندارد.

نتیجه

با در نظر گرفتن همه این عوامل، وضعیت زنان افغان در ترکیه سایه های امیدی را در میان چالش های بزرگ ارائه می دهد. در مقابل، واکنش ترکیه تلاشی برای کاهش مشکلات پناهندگان افغان بوده است، اما اثربخشی آن به مدیریت محدودیت‌های عملی و شجاعت با نیروهای متقابل بستگی دارد. همچنین نشان دهنده نیاز به همکاری و کمک بین المللی برای رسیدگی مناسب به این بحران انسانی فوری است. وضعیت اسفبار زنان افغان، چه در وطن و چه در تبعید، مستلزم تلاش، منابع و سیاست های حفاظتی است تا زندگی امن تر و با عزت این گروه آسیب پذیر را تضمین کند. پاسخ‌های بشردوستانه باید رویکردی حساس به جنسیت را حفظ کند و بر توانمندسازی زنان افغان در تمام جنبه‌های زندگی تمرکز کند. این امر مستلزم یک استراتژی چند جانبه است که راه های توسعه پایدار و حمایت از حقوق زنان را در افغانستان، ترکیه و جهان به طور کلی بررسی می کند.

مورد زنان افغان در ترکیه به عنوان یادآور ماهیت درهم تنیده ژئوپلیتیک و حقوق بشر، به ویژه حقوق زنان، و ضرورت اخلاقی و عملی برای پرداختن به این چالش ها به طور فراگیر و همه جانبه است.

*این گزارش خبری با حمایت روزنامه نگاران برای حقوق بشر «JHR» تهیه شده است.