دولت آلمان پس از خروج شتابزدهی نیروهای خارجی از افغانستان و سقوط دولت پیشین به دست امارت اسلامی تصمیم گرفت که حضور ۲۰ سالهی خود در افغانستان را بررسی کند. نتایج این بررسی به تازگی منتشر شده و نشان میدهد که کشورهای غربی و مشخصا آلمان به دلیل عدم شناخت از چالشهای فرهنگی-اجتماعی در افغانستان، راهکارهای اشتباهی را بهمنظور حل مشکلات این کشور در دو دههی گذشته دنبال کردهاند.
این گزارش توسط سه وزارت بهشمول وزارت خارجه آلمان بهمنظور بررسی حضور بیستسالهی این کشور در افغانستان و درس گرفتن از این حضور طولانیمدت تهیه شده است.
این بررسی نشان داده است: نسخههایی که دولت آلمان برای حل مشکلات افغانستان پیچیده بود، اشتباه بوده است چون این کشور از چالشهای فرهنگی-اجتماعی در افغانستان ناآگاه بوده یا آشکارا آنرا نادیده گرفته و در عوض، بر توانایی خود مبنی بر ایجاد تغییر در افغانستان و حل مشکلات در این کشور بیش از حد لازم خوشبین بوده است.
دولتی که پس از کنفرانس بن در سال ۲۰۲۱ در افغانستان ایجاد شد از جوانبی یک ساختار غربی را دنبال میکرد و کشورهای خارجی نیز به رهبری ایالات متحده امریکا در ۲۰ سال گذشته هم حضور نظامی و غیرنظامی داشتند اما این حضور طولانی با رویکار آمدن طالبان در سال ۲۰۲۱ رسما به پایان رسید.
گزارش دولت آلمان حضور غیرنظامیان این کشور در افغانستان را پوشش میدهد که طبق آن، وابستهبودن کشورهای خارجی به سیاستمدارانی که خود را در قبال مردم پاسخگو احساس نمیکردند و نادیده گرفتن چالشهای فرهنگی-اجتماعی یک اشتباه بود و نیز مقامات محلی که در فساد غرق بودند و بیاعتمادی مردم به دولت پیشین افغانستان از دلایل عمدهای برشمرده شده که زمینه را برای بازگشت طالبان فراهم ساخت.
وزارت خارجه آلمان در گزارش خود از یک اشتباه فاحش آلمان و دیگر عوامل بینالمللی در ۲۰ سال حضور در افغانستان یاد کرده و گفته است که ترسیم ساختار جامعه، توسعهی آن، تلاش برای حاکمیت قانون، نظام اقتصادی انعطافپذیر و باز و مشارکت مدنی در چارچوب دولتسازی از بیرون، غلط است و این نسخهی پیچیدهشده از سوی کشورهای خارجی از آغاز شکستخورده بود.
آلمان نخستین کشوری است که حضور ۲۰ سالهی خود در افغانستان را بهمنظور درس گرفتن از این حضور طولانی بررسی کرده و از فحوای آن چنین برمیآید که همکاری دولتهای خارجی با چهرههای سیاسی ناکام بهمنظور شکلدهی دولت مبتنی بر قانون در افغانستان، نادیده گرفتن بافتهای اجتماعی و تاکید نکردن بر خواستهای جامعه جهانی از اشتباهات عمدهی بیست سال گذشته بوده است.
