گزارش: ضیاء امیری
ادامه حضور امارت اسلامی و عدم یک دولت ثابت در افعانستان نگرانی های زیادی را در پی داشته است. از این میان زنان تجارت پیشه بامیانی با فروش صنایع دستی شان سهم فعال در اقتصاد خانواده های شان داشتند، از کم رونق شدن کار و بار شان سخن می گویند. آنان میگویند که همزمان با وضع محدودیت های سخت گیرانه طالبان، بازارچه هنر که محل کار و بار آنان بود، بوی بی رنگی به خود گرفته و کار و بار آنان به رکود مواجه شده است. قبل از حضور طالبان بازارچه هنر که 25 دوکان گلی را به خود جا داده است، محل تجارت کوچک اما پر رفت و آمد این زنان بود. اما اکنون این زنان زیر پرچم خود خوانده امارت اسلامی قادر به ادامه تجارت شان به شکل آزادانه نیست و این عمل طالبان را نقض آشکارانه حقوق بشر به ویژه حقوق زنان میپندارد.
حاسنات: یکی از بانوان تجارت پیشه و فروشنده دربازارچه هنر میگوید، دوره جمهوریت فروشات خوب بود و ما قرارداد با ارگان های دولتی داشتیم که آنها لباسهای محلی هزاره گی را از ما برای مهمانان خارجی و داخلی شان در پروگرام‌های دولتی و جشنواره ها خریداری میکردند اما حالا بر عکس هیچ خریدار بیرونی نداریم. فروشات ماهانه در دوران جمهوریت به طور متوسط بین 40000 تا 50000 افغانی بود اما فعلا فروشات ماهانه ما بسیار کم شده که بین 10000 تا 25000 افغانی است.
حاسنات :همه چیز تغییر کرده در دوران جمهوریت تا ناوقت‌های شب به فروشندگی دراین بازارچه مصروف بودیم، با هر نوع لباس که دوست داشتیم به محل کار های مان میآمدیم ولی حالا مجبورهستیم لباسهای دراز بپوشیم ، ماسک به صورت مان بزنیم تا اجازه باز کردن درب مغازه هایمان را داشته باشیم. ما واقعا از همه چیز میترسیم و هیچ امید به فردای که شاهد چی دستور تازه برای ادامه کار مان باشد نداریم.
بازارچه هنر در مرکز ولایت بامیان در نزدیکی تندیس های بودا در سال 2013 توسط گروه از بانوان هنر پیشه بامیانی ایجاد شد که عمدتا محصولات صنایع دستی شان از قبیل: لباس های خامک دوزی، قالین، نمد، گلم، لباس چرمه دوزی و ظروف سفالی از مهمترین تولیدات این بانوان بود که در مغازه های بازارچه هنر به فروش میرساندند.
قابل ذکر است که این بازارچه در مدتی اندکی به شهرت جهانی دست یافت که سازمان جهانی یونسکو جایزه شهر هنر های عامیانه و صنایع دستی را در سال 2015 به ولایت بامیان اهدا کرد.
اما با به قدرت رسیدن حکومت طالبان، رفت و آمد مردم در بازارچه هنر نسبت به گذشته بسیار کمرنگ شده است. مردم محل نسبت به اقتصاد ضعیف و نبود کسب و کار توانایی خرید ندارد و این دوکانداران میگویند تنها در گرمای تابستان که مردم از کابل و ولایت های همجوار بخاطر تفریح در این ولایت می آیند، فروش نسبتا خوبتری دارند اما در دیگر فصل های سال فروش خیلی اندکی دارند و کفاف نیاز های مادی شان نیست، که از میان بیست پنج دوکان تنها 12 دوکان تا هنوز فعالیت دارد. باوجودیکه در گذشته ما شاهد برگزاری برنامه های فرهنگی و نمایش گاه صنایع دستی زنان بامیانی بوده ایم اما پس ازحضور طالبان فقط یک بار این گونه نمایشگاه با حفظ محدودیت ها برگزار شده است.
طاهره: یکی از باشنده گان بامیان میگوید که در سابق نمایشگاه های زیادی صنایع دستی زنان تجارت پیشه برگذار می شود و من یکی از افرادی بودم که علاقه زیاد به خرید لباس های محلی داشتم و همواره به این بازار سرمیزدم وخرید میکردم و میدیدم که گردشگران خارجی و داخلی که به بامیان می آیند، از بازار چه هنر دیدن میکند.
اما پس از حضور طالبان فضا کاملا تغییر کرده است و زنان که در این بازار فرشنده هستند با هزاران ترس و لرز درب مغازه های کوچک شان را باز میکنند وهر لحظه منتظر دستور وحکم جدید طالبان هستند. شماری از زنان تجارت پیشه که قبلا فعالیت داشت حالا دوکان هایشان خالی است و مجبور به ترک کشور شده است.
محمود یکی دیگر از فروشنده گان دربازارچه هنر، تغییرات مثبت هیچ نیست؛ مشتری وجود ندارد.
دوکان ها از مال پر است اما بسته است، افرادی که توانای داشتن، رفتن و افرادیکه که توانایی نداشتن ماندن، مردم بالای زندگی و کار و بار شان اعتبار ندارد و نمیداند که فردا چه خواهد شد.
هوا محمدی: من قبلا از این بازارچه صنایع دستی مانند لباس و چادر خرید میکردم و آنان را در کابل به خانم ها و داکتران خارجی زن که در شفاخانه ها و نهاد ها کار میکرد به فروش میرساندم و از این طریق برای خود کسب درآمد میکردم اما با آمدن طالبان و رفتن اکثر این بانوان به خارج از کشور، حالا اکثر مشتری هایم را از دست داده ام و فروشات ام نسبت به گذشته خیلی کم شده است و آنهایی که باقی مانده به دلیل نداشتن کار دیگر توانایی خرید این لباس ها را ندارد.
رکود بازارچه هنر می تواند نمونه خورد از اقتصاد کلان افغانستان باشد، پس از برگشت طالبان، اقتصاد افغانستان فروپاشید و بر اسال گذارش ماهیانه ( Integrated Food Security Phase Classification ) در سال 2023 بیشتر از 13.1 میلیون از جمعیت کشور با گرسنگی حاد رو به رو است. این در حالی است زنان نه تنها از ساحه تجارت به حاشیه کشانده شده است بلکه ازسیاست و تحصیل نیز باز مانده است، طبق ماده 8 سازمان ملل متحد نباید هیچ محدودیتی برای صلاحیت مردان و زنان برای شرکت آنان در ارگان های اصلی و فرعی باشد.
با این حال با توجه به اوضاع حاکم درافغانستان و اقتصاد ضعیف مردم به نظر می رسد که این دوازده مغازه فعال در بازارچه هنر نیز دوام زیادی نخواهد آورد.
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.