روز جهانی سل و آسیب‌پذیری مردم افغانستان در مقابل بیماری‌های عفونی

افغانستان بنابه دلایل مختلف به شمول فقر، عدم آگاهی‌بخشی موثر و نظام بهداشت شکننده در مقابل بیماری‌های کشنده مثل توبرکلوز (سل) آسیب‌پذیر است. این بیماری در کناری بیماری‌های دیگر که زندگی مردم را در افغانستان تهدید می‌کند، در گستره‌ی قابل توجه روی سلامت مردم سایه انداخته و آمارهای موجود نشان می‌دهد تنها در سال ۲۰۲۳ حدود ۸۰هزار نفر در افغانسان به این بیماری مبتلا شده‌اند.

از روز جهانی سل (توبرکلوز) همه ساله به تاریخ ۲۴ مارچ تجلیل می‌شود و هدف از آن افزایش آگاهی عمومی درباره همه‌گیری جهانی سل و تلاش برای نابودی آن گزارش شده است. این رویداد که در یک تناوب سالانه از آن تجلیل می‌شود در کنار رویدادهای دیگر مثل روز جهانی اهدای خون، روز جهانی بهداشت و دیگر رویدادهای بخش سلامت از ابتکارهای سازمان بهداشت جهانی است.

توبرکلوز از سوی سازمان ملل یکی از کشنده‌ترین بیماری‌ها در سطح جهان عنوان شده و تخمین زده می‌شود که حدود ۱۰میلیون نفر سالانه به این بیماری مبتلا می‌شود و از این میان تنها در سال ۲۰۱۷ که آمارهای آن موجود است، ۱.۶ میلیون نفر در سراسر جهان جان باخته‌اند.

گفتنی است که این بیماری در کشورهای در حال توسعه -مخصوصا کشورهایی که نظام صحی مطمئن ندارند و نیز کشورهای با سطح پایین درآمد- بیشتر قابل مشاهده است و این کشورها بخش عمده‌ی قربانیان سل را تشکیل می‌دهند. افغانستان نیز در زمره‌ی کشورهای در حال توسعه است که از نظام مطمئن صحی برخوردار نیست و سل سالانه صدها قربانی در این کشور برجای می گذارد.

وزرات صحت عامه افغانستان موارد مثبت ابتلا به توبرکلوز در سال ۲۰۲۱ میلادی را ۵۰۷۱۰ مورد اعلام کرد و این رقم طبق اعلام رسمی این وزارت به بیش از ۵۲ هزار واقعه مثبت توبرکلوز در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت. این روند صعودی تا سال ۲۰۲۳ همچنان ادامه دارد و طبق گزارش جدید سازمان بهداشت جهانی، موارد این بیماری از ۵۲ هزار در سال ۲۰۲۲ به ۸۰ هزار در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.

سل یک بیماری عفونی است که از یک شخص به شخص دیگر منتقل می‌شود. این بیماری که با مخفف تی بی نیز شناخته می‌شود عمدتاً ریه‌های شخص بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. باکتری‌هایی که باعث سل می‌شوند از طریق قطرات کوچکی که از طریق سرفه و عطسه در هوا منتشر می‌شوند و از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کنند.

عوامل این بیماری باکتری‌های موجود در قطرات میکروسکوپی گزارش شده و علایم آن نیز سرفه‌های ممتد تا سه هفته یا بیشتر، سرفه خونی یا مخاطی، درد قفسه سینه یا درد همراه با تنفس یا سرفه، کاهش وزن ناخواسته، خستگی، تب، عرق شبانه، لر و از دست دادن اشتها را شامل می‌شود.

بیماری توبرکلوز یا سل در عین اینکه از سوی سازمان ملل یکی از «کشنده‌ترین» بیماری‌ها توصیف شده، قابل درمان است و متخصصان بیماری‌های عفونی توصیه می‌کنند که در صورت بروز علایم سل به مراکز صحی مراجعه شود.