تصمیم روسیه برای حذف طالبان از فهرست تروریستی: رویکردی ژئوپولیتیکی و امنیتی
عزیز بارز، نویسنده و تحلیلگر سیاسی، در واکنش به تصمیم دادگاه عالی روسیه برای حذف طالبان از فهرست سازمان‌های تروریستی، به بررسی دلایل ژئوپولیتیکی و امنیتی این اقدام پرداخته است. 🇷🇺🔍
متن تحلیل:
اول: دلایل ژئوپولیتیکی و راهبردی روسیه
الف: رقابت با غرب و تغییر نظم جهانی روسیه در حال اجرای سیاستی چندوجهی برای تضعیف نظم بین‌المللی تحت رهبری آمریکا است. مشروعیت‌بخشی ضمنی به طالبان یکی از ابزارهای این استراتژی به ویژه پس از خروج تحقیرآمیز آمریکا از افغانستان در ۲۰۲۱ می‌باشد. روسیه می‌کوشد با پر کردن خلأ قدرت، نفوذ خود را گسترش دهد و طالبان را به‌عنوان بخشی از نظم «ضدغربی» جا بیندازد.
ب: امنیت آسیای مرکزی روسیه نگران نفوذ گروه‌های بنیادگرا از طریق جمهوری‌های آسیای مرکزی (تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان) است. طالبان، به‌رغم وابستگی به گروه‌های افراطی، در عمل با داعش‌خراسان (IS-K) درگیر هستند که تهدیدی برای ثبات منطقه به شمار می‌رود. روسیه می‌خواهد طالبان را به‌عنوان سپر امنیتی غیررسمی در برابر داعش قرار دهد.
ج: کنترل و نفوذ اطلاعاتی در افغانستان با عادی‌سازی روابط، روسیه به دنبال نفوذ اطلاعاتی و دسترسی به منابع اطلاعاتی درباره تحرکات گروه‌های افراطی است.
د: منافع اقتصادی و جایگاه منطقه‌ای افغانستان معادن ارزشمندی دارد، به ویژه لیتیوم. روسیه در تلاش برای دسترسی به این منابع و تقویت روابط اقتصادی از طریق آسیای مرکزی با آسیای جنوبی است.
دوم: نقش گروه‌های افراطی هم‌پیمان طالبان در معادله
رابطه طالبان با گروه‌های افراطی، تناقض‌آمیزترین بخش تصمیم روسیه است، زیرا بسیاری از این گروه‌ها تهدیدی برای منافع امنیتی روسیه هستند.
- القاعده
- طالبان روابط نزدیکی با القاعده دارند و از افغانستان به‌عنوان پایگاهی برای فعالیت‌هایشان استفاده می‌کنند.
- احتمال دارد که روسیه خطر القاعده را کمتر از داعش خراسان می‌بیند.
- شبکه حقانی
- این شبکه ممکن است حملات بین‌المللی را سازماندهی کند و حضور آن در قدرت رسمی طالبان نشان‌دهنده عدم تفکیک بین دولت و تروریسم است.
- گروه‌های آسیای مرکزی
- این گروه‌ها به‌ویژه در ولایت‌های نزدیک به تاجیکستان و ازبکستان فعال‌اند و برای روسیه تهدید محسوب می‌شوند.
- تحریک طالبان پاکستان (TTP)
- این گروه ضمن وابستگی به طالبان افغانستان، روابط پیچیده‌ای با گروه‌های افراطی دیگر دارد.
تصمیم روسیه برای حذف طالبان از فهرست تروریستی بر پایه محاسبات ژئوپولیتیکی و امنیتی است. این اقدام نشان‌دهنده آن است که روسیه تهدیدها را گزینشی تعریف می‌کند و معتقد است تعامل با طالبان بهترین راه برای تقویت نفوذ و امنیت مرزهای خود است. این تصمیم علاوه بر اینکه می‌تواند حساسیت‌های وارده را برای غرب به ویژه آمریکا و ناتو افزایش دهد، نمایانگر تغییرات ژئوپولیتیکی در منطقه است.
