چند روز قبل برادر ارجمندم آقای عبد الاحد هادف روایتی را از کتاب ” السیرة الحلبیة” تالیف نور الدین حلبی در صفحه ای خود مبنی بر این که دختران خسرو پادشاه ساسانی بعد از فتح مداین به نزد حضرت عمر برده شده و مورد اذیت و آزار قرار گرفته و سپس با پا در میانی امام علی به عقد عبدالله بن عمر، محمد بن ابی بکر و حسین بن علی در آمده اند، به نشر سپرده بود. من در روشنی برخی شواهد نتوانستم این روایت را بپذیریم و بنا برآن ملاحظاتم را در ذیل پست ایشان، چنین درج کردم. قابل تذکر می دانم که این نوشته با ذکر منابع بیش تر غنی تر شده است.
1)نخستین اشکالی که به روایت شما وارد می شود این است که در جا های دیگر به جای اسم خسرو نام پسرش یزدگرد درج شده و گویا دختران وی به اسارت درامده اند. دو مورد زیر از منابع ایرانی، شاهد این مدعا اند که اصل داستان را باطل می دانند.
2)سعید نفیسی در تاریخ اجتماعی ایران می گوید: در زمانی که هرمزان را به اسارت به مدینه بردند یک عده از زنانی ایرانی را هم به آن جا برده اند و در برخی اسناد ضعیف وانمود کرده اند که دختری یا دخترانی از یزدگرد سوم در میان ان ها بوده اند و حال آنکه یزدگرد مدت ها پیش از این وقایع خانواده خود را به خراسان فرستاده بود. تاریخ اجتماعی ایران-سعید نفیسی -صفحه/106
3) داکتر علی شریعتی در کتاب تشیع علوی و تشیع صفوی می گوید: این بود که تشیع صفوی که نه تنها هیچ وجه مشترکی با تسنن نداشت، بلکه در قبال آن به جود آمده بود با ملیت ایرانی یک نهضت تازه و نیرومند به وجود آورد و این دو قدرت در این نهضت چنان در هم جوش خوردند که قابل انفکاک نبودند و چنان با هم ترکیب یافتند که یک تشیع ملی با ملیت شیعی به وجود آمد و آنگاه خیلی چیزها عوض شد و حتی تاریخ! و این است که مثلا می بینیم که شهر بانو دختر یزدگرد پادشاه ساسانی، می شود همسر امام حسین برای این که فرزندان اما حسین که نُه امام شیعی هستند با ذریه ای ساسانیان پیوند بخورند. آنگاه امامت تازه تشکیل می شود امامتی که نور محمدی با فره ایزیدی، ترکیب می شوند و ذریه ی رسول با تبار ساسانی در صلب امامت شیعی پیوند می خورد و خاندان ساسانی که به دست عمر نابود شدند از طریق شهر بانو وارد اهل وبیت پیغمبر اسلام می شوند و در نسل ائمه ادامه می یابند و موعود آخر زمان اسلام نیز که از نوادگان ساسانی می شود با ملیت ایرانی خویشاوند می گردد و بدین گونه است که ملیت و مذهب این چنین هوشیارانه جوش می خورند و تشیع بر پایه های قومی و نژادی سوار می شود و قدرت صفوی بر این دو بنیاد استوار می گردد. تشیع علوی و تشیع صفوی اثر دکتر علی شریعتی/ صفحه/19 /انتشارات بیناد فرهنگی دکتر علی شریعتی / تهیه توسط انی کاظمی/ نشر الکترونیک توسط ویب سایت دکتر علی شریعتی
4)استاد مرتضی مطهری نیز این روایت را سخت مشکوک می خواند و در این باره می نویسد:”اگر از زاویه تاریخ بنگریم اصل داستان شهربانو و ازدواج او با امام حسین علیه السلام و ولادت امام سجاد از شاهزاده‌ای ایرانی مشکوک است . داستان علاقه ایرانیان به ائمه اطهار به خاطر انتساب آنها به خاندان ساسانی از طریق شهربانو ، از نظر تاریخی عینا همان داستان کسی است که گفت ” امام زاده یعقوب را در بالای مناره گرگ درید ” دیگری گفت امام زاده نبود ، پیغمبر زاده بود ، یعقوب نبود ، یوسف بود ، بالای مناره نبود ، ته چاه بود ، تازه اصل مطلب دروغ است و گرگ یوسف را ندرید . در اینجا نیز اصل داستان که یزدگرد دختری به نام شهربانو یا نام دیگر داشته و به افتخار عقد زناشوئی حسین بن علی و مادری امام سجاد نائل شده باشد ، از نظر مدارک تاریخی سخت مشکوک است ، مورخین عصر حاضر عموما در این قضیه تشکیک می کنند و آنرا بی اساس می‌دانند.” خدمات متقابل اسلام و ایران، ص/131
5)به نوشته های زیادی برخوردم که سعید جعفر شهیدی دانشمند و پژوهشگری ایرانی نیز در کتاب “زندگانی علی بن الحسین” این داستان را نا درست خوانده است اما، متاسفانه به رغم تلاش زیاد خود نتوانستم به نسخه الکترونیکی این کتاب دسترسی پیدا نمایم و نگاه او را مستند سازی نمایم.
6)مشایخ بزرگ شیعه در باره ی این حادثه اختلاف نظر دارند. شیخ صدوق تاریخ این حادثه را به زمان حضرت عثمان نسبت می دهد و کلینی به زمان خلافت حضرت عمر.
7)یزدگرد در سال 632 در 8 سالگی به قدرت رسید یعنی مصادف با سال نهم بعثت پیامبر اسلام و اما مداین هفت سال بعد به دست مسلمانان افتاد. در این زمان اگر یزدگرد را 17 ساله بدانیم آیا تصور می شود که ایشان سه دختر جوان داشته باشند و آن ها اسیر شوند و بعد چنین هنگامه ای در رابطه به آنان به اساس روایت شما، برپا شود؟ ویکیپیدیا یزدگرد سوم
😎 در زمانی که مداین به دست مسلمانان افتاد حضرت حسین 11 ساله بود چون ایشان در سال پنجم هجری تولد شده اند و مداین در سال 16 هجری به دست مسلمانان افتاده است. تصور نمی شود که یک طفل ده یازده ساله را پای بند ازدواج کرده باشند آن هم با دختری جوان شخصی که خود در این زمان، 17 ساله بوده است!
9) به روایت بلاذری، علی اصغر در 58سالگی در مدینه درگذشت و مادرش کنیزی بود بنام سلافه از سیستان، نه شهر بانو دختر یزدگرد سوم. انساب الاشراف از البلاذری، اخبار علی بن ابی طالب و ابنائه، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی ، جلد سوم، ص/362
10)محمد بن ابی بکر به اساس روایتی که در کتب مختلف و از جمله نسایی آمده است، در سال نهم هجری تولد شده است، اگر قضیه چنین باشد آیا وی در هفت سالگی با دختر یزدگرد ازدواج کرده است، آیا واقعا چنین چیزی قابل تصور است. متن حدیث چنین است:” أقامَ رسولُ اللَّهِ صلَّى اللَّهُ علَيهِ وسلَّمَ تسعَ سنينَ ، لم يحجَّ ، ثمَّ أذَّنَ في النَّاسِ بالحجِّ ، فلم يبقَ أحدٌ يقدرُ أن يأتيَ راكبًا ، أو راجلًا إلَّا قدِمَ ، فتدارَكَ النَّاسُ ليخرُجوا معَهُ حتَّى جاءَ ذا الحُلَيْفةِ فولَدت أسماءُ بنتُ عُمَيْسٍ مُحمَّدَ بنَ أبي بَكْرٍ ، فأرسلَت إلى رسولِ اللَّهِ صلَّى اللَّهُ علَيهِ وسلَّمَ ، فقالَ : اغتسِلي ، واستثفِري بثَوبٍ” چیزی مهم دیگر این که داستان سراقه در این جا کامل نقل نشده است. بهتر و منصفانه این بود که آن را نیز با تمام و کمال تذکر می دادید.
11)ابن عساکر در تاریخ دمشق در این باره چنین می آورد: “علی بن حسین بن علی بن ابی طالب مادرش کنیزی بنام غزاله بود.” توجه بفرماید که باز در این جا اختلاف در نام است و از شهر بانو دختر یزدگرد خبری نیست. تاریخ دمشق، ابن عساکر، تحقیق محب الدین أبی سعید، جلد 41، ص/632، دار الفکر
12)ظهیر الدین بیهقی در کنار ذکر شهر بانو این روایت ها را هم تذکر می دهد و می نویسدکه:عبدالله بن مصعب بن زبیر اسم مادر علی بن الحسین را حلوة، ابراهیم الجندی سلامة، ابوعبید سلافة، ابوالحسن بن القاسم التمیمی شاه آفرید. اما العینی می آورد که مادر امام سجاد کنیزی از سند بود. قاضی ابو الحسن جرجانی ولی به این عقیده است که ایشان دختر شخص بنام نوش جان از جرجان است که در زمان عثمان رضی الله عنه توسط سعید بن العاص به اسارت درامده است. لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، ظهیرالدین البیهقی، ص/29
13)یافعی در مرآة الجنان در کنار ذکر روایت دختر یزدگرد که نام آن را سلافة می داند، هم چنان می نویسد” “گفته شده است که مادر زین العابدین غزاله و یا سلامة از سرزمین سند بوده است. مرآة الجنان و عبرة الیقضان ، تالیف یافعی، تحقیق خلیل المنصور، الجزء الاول-دار الکتب العلمیة، ص/152، السنة/94
14)یعقوبی از تاریخ نگاران شیعه در کنار ذکر دختر یزدگرد که نام او را از زبان سید بن المسیب حرار می داند، هم چنان می نویسد که مادر امام زین العابدین از کابل بود. تاریخ یعقوبی، جزء سوم ص/46، المکتبة المرتضویة النجف
بسیار جالب است که قضیه ای به این درشتی و بزرگی، با این در افتادگی و آشفتگی روایت می شود و بعد ملاک قضاوت قرار می گیرد. این آشفتگی بیان گر آن است که داستان اسارت دختران یزدگرد و ازدواج امام حسین با شهر بانو، از اساس دروغ و با انگیزه های مذهبی/تاریخی گره خورده است.
