سفر هیات بلندپایه افغانستان به لاهه

در هیات اعزامی به لاهه هلند، «محمد حنیف اتمر» وزیر امور خارجه، «فضل‌احمد معنوی» وزیر دادگستری، «ذبیح‌الله کلیم» سرپرست دادستانی کل و شماری از اعضای عالی‌رتبه دولت افغانستان و کارشناسان نهادهای قضایی و امنیتی حضور دارند.

هیات اعزامی دولت افغانستان قرار است اسناد مربوط به رایم بین‌المللی در افغانستان از جمله نسل‌کشی، جنایات ضد بشری، جنایت جنگی و تجاوز را به دیوان بین المللی کیفری لاهه تحویل دهد.

تاکنون صدها شکایت‌نامه به نمایندگی از یک میلیون و 700 هزار قربانی جرایم جنگی و جنایت علیه بشریت از طرف بازماندگان جنایات دو دهه جنگ به دیوان بین‌المللی کیفری لاهه ارسال شده است.

سفر هیاتی از دولت افغانستان به لاهه برای ارائه اسناد جنایات جنگی نیروهای خارجی در آن کشور پس از آن صورت گرفت که قضات این دیوان در پنجم مارس 2020 میلادی، با آغاز تحقیقات درباره جرایم جنگی در افغانستان موافقت کردند.

در سال های اخیر برغم درخواست های متعدد نهادهای حقوق بشری در افغانستان و خارج از این کشور برای رسیدگی به جنایات جنگی نظامیان خارجی اما دیوان بین المللی کیفری برای ورود به فرایند بررسی های حقوقی وقضایی به این مسئله با فشارهای شدید سیاسی دولت آمریکا روبرو بوده است.

دولت آمریکا در سال های اخیر بارها ضمن مخالفت با هرگونه رسیدگی حقوقی به جنایات جنگی نظامیان خارجی در افغانستان، قضات دیوان بین المللی کیفری را به تحریم و عدم صدور ویزا برای سفر آنان به آمریکا تهدید کرده بود.

با وجود فشارهای آمریکا، اما با تایید قضات دیوان بین المللی کیفری مقرر شده است درباره جرائم نظامیان خارجی در افغانستان از اول مه 2003 تحقیق شود.

«فاتو بنسودا» دادستان دیوان کیفری بین‌المللی در نوامبر 2017 پس از تحقیقات اولیه درباره جنایات جنگی نظامیان خارجی در افغانستان از قضات این دیوان خواست درباره این مسئله تحقیقات گسترده‌ای انجام دهند که سفر هیاتی از دولت این کشوربه لاهه برای ارائه اسناد و مدارک جمع آوری شده درباره این جنایات کمک شایانی به دیوان برای انجام تحقیقات دقیق تر در این زمینه می کند.

کشتن هفده غیر نظامی افغان در شهرستان «پنجوایی» ولایت قندهار و به آتش کشیدن اجساد آنان در 11 مارس 2012 توسط «رابرت بیلز» از نظامیان آمریکایی، حمله هوایی آمریکا به بیمارستان پزشکان بدون مرز در شهر قندوز در سال 2015، شکنجه زندانیان در زندان های مخفی افغانستان از جمله زندان بگرام از اقدامات جنایتکارانه نظامیان تروریست آمریکایی است که انتقاد شدید سازمان های حقوق بشری از عملکرد کاخ سفید در افغانستان در حدود بیست سال اشغال و جنایت در این کشور را بدنبال داشته است.

با توجه به آنکه دیوان بین المللی کیفری به پرونده جنایات جنگی نظامیان خارجی در افغانستان ورود کرده است مردم و دولت این کشور انتظار دارند این نهاد بدون توجه به فشارهای سیاسی دولت های غربی از جمله آمریکا،با بررسی دقیق ابعاد مختلف جنایات جنگی نظامیان آمریکایی و ناتو، با عوامل این جنایات براساس قواعد موجود در نظام حقوق بین اللمل برخورد کند و آنان را مورد تعقیب قضایی قرار دهد.

به نظر می‌رسد، دیوان بین المللی کیفری برای رسیدگی به پرونده جنایات جنگی در افغانستان مسیر بسیار دشواری را پیش رو دارد که موفقیت در این عرصه،اعتماد افکار عمومی به این نهاد بین المللی را تقویت می کند.