همزمان با تنش حقابه، ایران می‌گوید حاکمان فعلی را به رسمیت نمی شناسد
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه با بیان اینکه ایران امارت اسلامی افغانستان را به عنوان نهاد حاکم نمی شناسد، از طالبان خواست تا یک دولت فراگیر تشکیل دهد.
اظهارات امیرعبداللهیان در دیدار مقامات وزارت امور خارجه و سید حسن خمینی، نواسه امام خمینی، همزمان با تشدید تنش بین دو کشور بر سر آنچه ایران ادعا می کند نقض آشکار معاهده آب دریای هلمند توسط امارت اسلامی است، بیان شده است.
وزیر امور خارجه ایران گفت: افغانستان یک موضوع مهم برای ما است. ما از این که در افغانستان دولت فراگیر تشکیل نشده ناخرسندیم و این موضوع را به حاکمان کنونی افغانستان نیز اعلام کرده‌ایم.
وی با بیان این که ماهیت حاکمه فعلی افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسیم و بر لزوم تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید داریم، افزود: طالبان (امارت اسلامی) بخشی از واقعیت افغانستان است نه همه افغانستان.
وی همچنین در این نشست گفت که موضوع آب را امارت اسلامی در میان گذاشته است اما تهران معتقد است این موضوع باید طبق معاهده آب سال ۱۳۵۱ بین دو کشور حل شود.
او اظهار داشت که به مقامات افغانستان گفته‌ایم که مشکل حقابه از طریق بیانیه سیاسی حل نمی‌شود و باید در چارچوب اقدامات حقوقی این موضوع پیگیری شود.
طی چند هفته گذشته، مقامات ایرانی امارت اسلامی را به نقض معاهده متهم کرده و مدعی شده‌اند که جریان آب به ایران در افغانستان مسدود شده است. در همین حال، امارت اسلامی بارها اعلام کرده است که خشکسالی و تغییرات اقلیمی تاثیر خود را بر تامین آب کشور گذاشته است.
بر اساس این معاهده، ایران حق دارد سالانه ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب از دریای هلمند دریافت کند، اما اوایل ماه جاری یک مقام ایرانی گفت که این کشور در سال گذشته تنها ۲۷ میلیون متر مکعب آب دریافت کرده است.
امارت اسلامی به معاهده «متعهد» است
امیرخان متقی، وزیر امور خارجه افغانستان روز دوشنبه گفت که امارت اسلامی به معاهده آب ۱۳۵۱ با ایران پایبند است اما تهران باید انتظارات خود را با توجه به خشکسالی در کشور و منطقه تعدیل کند.
متقی گفت: خشکسالی در افغانستان و منطقه را نباید نادیده گرفت.
وی همچنین به گزارش اخیر سازمان بین‌المللی نجات اشاره کرد که در آن افغانستان سومین کشور آسیب پذیر در برابر تغییرات اقلیمی در جهان شناخته شده است و بیشترین تأثیر مخرب تغییرات اقلیمی بر منابع آبی این کشور بوده است.
متقی گفت: از مقامات ایران همچنان توقع داریم که انتظارات خود را با معاهده ۱۳۵۱ تعدیل کنند و ملاک قضاوت و اظهارنظر بر اساس مفاد این معاهده باشد.
وی گفت که در بند کمال خان که روی دریای هلمند است، آب وجود ندارد و بند کجکی نیز روی همین دریا، به دلیل پر شدن از رسوب، ظرفیت آب محدودی دارد.
وی گفت: نیاز جدی به بررسی این حقایق وجود دارد.
متقی همچنین از ایران خواست که موضوع آب را سیاسی نکند و گفت: بهتر است به جای سروصداهای رسانه ای، این گونه مسائل (مسائل حقوق آب) را با تفاهم و گفتگوی رو در رو حل کنیم.
او مذاکرات را دو روز قبل از آن که زلمی خلیزاد، نماینده ویژه سابق ایالات متحده، همین موضوع را اصرار کند، پیشنهاد کرد.
خلیلزاد روز چهارشنبه در یک سلسله توییت گفت که رهبران ایران «در حال زورگویی هستند و افغانستان را با طیفی از اقدامات خصمانه تهدید می کنند.»
او گفت که با این حال مقامات امارت اسلامی در مورد این موضوع «به طرز شگفت آوری خویشتن دارانه و دولتمردانه» رفتار می‌کنند.
خلیلزاد خاطرنشان کرد که مقامات امارت اسلامی به معاهده آب سال ۱۳۵۱ اذعان کرده اند و در عین حال استدلال می کنند که سطح پایین آب به دلیل خشکسالی و تغییرات اقلیمی است.
وی خاطرنشان کرد که این معاهده برای شرایط اختلاف «راه‌حل‌هایی» از جمله تعامل دوجانبه برای یافتن راه‌حل، استفاده از «دستورالعمل‌های خوب شخص ثالث» را پیش‌بینی می‌کند و اگر هیچ‌کدام از گام‌ها مؤثر واقع نشد، موضوع باید به قضاوت ارائه شود.
خلیلزاد گفت که هیچ یک از اینها هنوز امتحان نشده است و رژیم ایران باید از زورگویی دست بردارد.
«ناراحتی» ایران
در همین حال، امیرعبداللهیان روز پنجشنبه در نشست خود چند موضوع دیگر را نیز مطرح کرد، موضوعاتی که تهران از آن خرسند نبود.
وی با اشاره به نزدیکی و مرزهای طولانی ایران و افغانستان، خاطرنشان کرد: هر از گاهی درگیری های مرزی وجود داشته است. او همچنین گفت که امیدوار است حادثه مزارشریف در سال ۱۹۸۸ که جان هشت دیپلومات ایرانی را در قنسولگری ایران در این شهر گرفت، تکرار نشود.
وی در ادامه با ابراز ناراحتی از محرومیت زنان و دختران افغان از تحصیل، آن را مغایر با آموزه های اسلام دانست.
