زندگی در کنار رودخانه «مرگ» در بنگله‌دیش

محمد جاهد ۴۷ ساله دو دهه پیش برای به دست آوردن لقمه نانی به رودخانه بوریگانگا آمد تا قایق‌رانی کند.

محمد جاهد؛ قایق‌ران می‌گوید: «آن زمان آب تمیز بود، ما می‌توانستیم غذا بخوریم، در آن حمام کنیم. حالا اواسط ماه مارچ است و آب تاریک شده است. در این زمان از سال چشم‌های حدود ۸۰ درصد ما (قایق‌رانان) با مشکل مواجه است. چشمان‌مان سرخ، متورم می‌شوند و نمی‌توانیم درست ببینیم.»

زباله‌های صنعتی و فاضلاب شهر نیز در این رودخانه تخلیه می‌شوند.

بسیاری از کارگران روزمزد هم در سراسر شهر، چاره‌ای جز حمام کردن در آب‌های آلوده «بوریگنگا» ندارند.

نورالاسلام در کنار این رودخانه غذا می‌فروشد.

چندین دهه پیش، او برای تامین هزینه‌ی خانواده‌اش در رودخانه بوریگنگا ماهی‌گیری می‌کرد.

اما حالا آلودگی در این رودخانه باعث شده است که همه ماهی‌ها تلف شوند.

نورالاسلام نیز در سال‌های پسین به کارهای دیگری رو آورده است.

او می‌گوید: «این‌جا محل تولد پدرم و خودم است. حدود ۲۰ تا ۳۰ سال قبل آب این رودخانه خوب بود. من انواع مختلف ماهی را صید می کردم. اکنون این رودخانه به دلیل تخلیه زباله‌های شهری و کارخانه‌ها آلوده شده است، حالا هیچ ماهی داخل رودخانه نیست.»

بوریگنگا یا گنگای قدیمی به اندازه‌ی آلوده است که رنگ آن به جز در جریان بارندگی‌ها، سیاه است و بوی بدی از آن پخش می‌شود.

بنگله‌دیش ۱۴۰ میلیون تن جمعیت دارد. از این میان ۲۳ میلیون تن در داکا زندگی می‌کنند. این کشور دارای نزدیک به ۲۲۰ رودخانه کوچک و بزرگ است و بخش بزرگی از جمعیت آن به گونه مستقیم یا غیرمستقیم برای به دست آوردن هزینه‌های زندگی‌شان و حمل و نقل به رودخانه‌ها وابسته هستند.

بنگله‌دیش پس از چین دومین صادرکننده بزرگ پوشاک در جهان است، اما مردم محلی و فعالان حفاظت از محیط زیست ادعا می‌کنند که این صنعت در حال رشد نیز سهم عمده‌ی در آلودگی محیط زیست در رودخانه داشته است.

فاضلاب تصفیه نشده، محصولات جانبی مواد صنعتی و دیگر ضایعات کیمیاوی از کارخانه‌ها به رودخانه «بوریگنگا» می‌ریزد.

در همین حال، بنگله‌دیش در سال ۱۹۹۵ قانونی را وضع کرد که استفاده از تاسیسات برای تصفیه آب‌های آلوده در همه واحدهای صنعتی را اجباری کرد تا رودخانه‌ها را از آلودگی نجات دهند، اما صاحبان صنایع اغلب این قانون را نادیده می‌گیرند.