پیآمد های جبران ناپذیر منع تعلیم و تحصیل بر فرزندان افغان در پاکستان

گزارش: عنایت الله امید

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) اعلام کرده است که مهاجران افغان در پاکستان تا ماه جون سال جاری میلادی به ۳٫۷ میلیون تن افزایش یافته است که از این میان ۱٫۳ میلیون تن آنان به‌طور رسمی ثبت شده‌اند.

بربنیاد این گزارش، تنها ۶۰۰ هزار پناه‌جو افغانستان از زمان تسلط دوباره طالبان، به پاکستان فرار کرده‌اند، و در این کشور فرزندان مهاجرین از نبود امکانات یکسان و ارزان تعلیمی شکایت دارند.

آنان از نهاد های مدافع حقوق مهاجرین به خصوص مدافعان حقوق کودکان و جامعه جهانی میخواهند تا به هر صورت ممکن شرایط درسی و تحصیلی را برای دختران و پسران در داخل و خارج از کشور ممکن سازند.

عبدالله احمدی که در افغانستان متعلم صنف هفتم مکتب بود و هنوز خاطرات خوش دوره مکتب را بیاد دارد، میگوید؛ در افغانستان تقسیم اوقات منظم برای زندگی داشته است و همه روزه در کنار اینکه به درس و تعلیم خود می پرداخت، با دوستانش اوقات خوش را سپری میکرد، اما در پاکستان تنها سه ماه اول را توانسته است دریکی از مکاتب خصوصی درس بخواند وی به دلیل نبود بودجه کافی برای تداوم درس و تعلیم مجبور شده است از مکتب منصرف شود، و حالا در پاکستان زندگی بدون داشتن دوستان خوب و هم زبان، و نبود امکانات تعلیمی را تجربه میکند.

فراگیری درس و تعلیم در پاکستان با درنظرداشت مناطق مسکونی هزینه های متفاوت دارد و این هزینه ها از ۶۰۰۰ الی ۱۲۰۰۰ روپیه پاکستانی برای فی دانش آموز خرچه برمیدارد که پرداخت این هزینه از توان تعداد زیاد از مهاجران که بیشتر از دو فرزند دارند ناممکن است.

عبدالله نمیخواهد از مزایای سواد بی بهره بماند واز جمله کودکان باشد که برای دریافت لقمه نان در سرک های افغانستان مشغول کار های شاقه هستند، وی میخواهد درس بخواند.

این پسر ۱۲ ساله میگوید « درس نباشد تعلیم نباشد انسان نمیتواند به یکجای برسد ما باید درس بخوانیم تا کشور را با تکنالوژی های نو تکنالوژی های جدید یک افغانستان نو بسازیم»

این آینده ساز کشور که به دلیل مشکلات امنیتی خانواده و فراگیری درس و تعلیم به پاکستان آمده است، از سرنوشت نامعلوم، نبود سهولت های تعلیمی و دنیای از ابهامات شب و روزش را سپری میکند.

مینه مریم دختر مهاجر افغانستانی در پاکستان میگوید: ما مهاجر هستیم و شرایط درس خواندن برای ما مساعد نیست

این دختر ۱۵ ساله که در افغانستان متعلم صنف هشتم مکتب بود و پنج ماه میشود به دلیل نبود سهولت های تعلیمی و آموزشی برای دختران به پاکستان آمده است نمیتواند در پاکستان به دروس خویش ادامه دهد و از نبود یک سیستم مناسب از جمله گران بودن هزینه های فراگیری درس و تعلیم شکایت دارد وی نگران آینده نامعلومش است؛ «اینجه ما با افکار ما درگیر هستیم که آینده ما چی میشه ما به کدام مسیر روان هستیم چون بزرگ شویم شاید با مشکلات زیاد روبرو شویم چون درس خوانده نمیتوانیم شاید یک آینده تاریک داشته باشیم»

مینه مریم می افزاید؛ اگر در خانواده پسر با سواد گردد یک نفر با سواد گردیده است و اگر یک دختر با سواد گردد در حقیقت یک جامعه با سواد گردیده است آموزش برای دختران مهم‌ترین است.

وضعیت جاری مهاجرین و تصمیم دولت پاکستان مبنی بر اخراج افغان های مهاجر که روزمره اخبار دستگیری، به بند کشیده شدن و اخراج اجباری مهاجرین افغانستانی در رسانه های اجتماعی و سایت های معتبر خبری نشر میشود افکار این دختر ۱۵ ساله را مخشوش کرده است و یگانه خواست مینه مریم از حکومت پاکستان این است که سبب اذیت و آزار افغانستانی های مهاجر نشود، و سهولت های زندگی به خصوص تعلیمی را برای مهاجران مهیا کند.

هرچند کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) در سایت رسمی اش ادعا کرده است که ۵۷۰۰۰ کودک پناهنده در۱۵۳ مکتب تاسیس شده توسط این سازمان در روستاهای پناهجویان در سرتاسر پاکستان مشغول فراگیری دروس دوره های ابتدایی و متوسطه هستند، اما طبق آمار های گرفته شده از دفتر شارپ(دفترهمکار یونسیار) اکنون در حدود بیشتر از ۳،۷ میلیون مهاجر که بیشتر از ۵۰ فیصد آن را کودکان و نوجوانان واجد شرایط تعلیم و تحصیل تشکیل میدهد در پاکستان مهاجر استند و با درنظر داشت این رقم هنوز هم بیشتر از ۱،۵ میلیون کودک و نوجوان مهاجر افغانستانی از مزایای تعلیم و تحصیل بی بهره مانده اند.

شمشاد (اسم مستعار) که پدر دو پسر و یک دختر است میگوید که در ساحه بهارا کهو اسلام آباد مکتب یونسیار وجود ندارد تنها از مردم در این باره شنیده است و به گفته وی چند مکتب محدود نمیتواند جواب گوی نیازمندی های تعلیمی فرزندان مهاجران افغانستانی باشد.

شمشاد همچنان نگران آینده نامعلوم فرزندانش است؛ « نگرانی خیلی زیاد عمیق داریم بدلیل اینکه سرنوشت شان روشن نیست و زندگی را که آغاز بکنند در دیار غربت به شکل درستش امکان پذیر نیست»

این پدر امیدوار است تا روزی این مشکلات تمام شود و مهاجرین به یک جایکه بتوانند به تحصیل خود ادامه دهند فرستاده شوند.

خواست شمشاد از حکومت پاکستان این است تا سهولت های تعلمی یکسان همانند شهروندان پاکستان برای فرزندان مهاجر افغانستانی نیز مهیا شود تا مهاجرین هیچ مشکل از ناحیه تعلیم و تحصیل نداشته باشند.

خانم زحل راد مدیر آموزشگاه گهواره و مدافع حقوق کودکان میگوید؛ تاثیرات مخرب نبود امکانات تعلیمی و تحصیلی بر دختران و پسران یکسان است هرچند وی با اشاره به بسته شدن درب های اماکن آموزشی در افغانستان میگوید که در افغانستان دختران بیشتر قربانی این پدیده اند ولی در پاکستان مکاتب بروی همه بسته است و همه متضرر هستند.

«مردم افغانستان چه در پاکستان و چه در ایران در همه جایکه هستند این مشکلات را دارند، کودکان شان از درس و تعلیم محروم هستند چه دختر باشد و چه پسر»

این خانم فعال حقوق کودکان میگوید عدم دسترسی به آموزش تاثیر بسامنفی و زشت بر کودکان و نو جوانان داشته، آینده تاریک و مبهم در مسیر راه شان قرار می گیرد.

به باور وی فراگرفتن آموزش باعث شگوفایی جامعه می شود، و کودکان دور از آموزش معمولن در کار های شاقه و سنگین گماشته شده مورد سوی استفاده های ناشایسته و غیر ضروری قرار می گیرند.

خانم راد میگوید در صورت که برای کودکان شرایط رفتن به مکاتب مساعد باشد، آینده درخشان اول برای خود شان و باعث شکوفایی جامعه می شوند، و در آینده‌ای نزدیک با افراد سالم در ارتباط میباشند و جامعه عاری از چالشها و ناتوانی ها بوده کودکان باعث آرامش خود و جامعه می شوند.

وی می افزاید؛ فرزندان مهاجران نمیتوانند به مکاتب دولتی راه یابند و هزینه های مکاتب خصوصی که بستگی بر محیط و شرایط زندگی کودکان دارد متفاوت است.

به گفته وی اما این هزینه ها خیلی گزاف است وی افزود مهاجرین که توان پرداخت کرایه خانه و دیگر مصارف ابتدایی زندگی را ندارند چطور میتوانند هزینه های شکننده درس و تعلیم فرزندانشان را بپردازند؟.

این مدافع حقوق بشر می افزاید که همه منتظر یک روزنه امید هستند که دروازه بر رویشان باز شود و بروند به یک کشور امن که از چالش های مهاجرت نجات یابند.

تصمیم مهاجرت به یک کشور دیگر هرچند برای بقا و استفاده از سهولت های اجتماعی و اقتصادی هم باشد اما دشوار و نا امید کننده است، تعداد از افغانستانی های که به دلایل مختلف کشور شان را ترک کرده و راهی مهاجرت به کشور های همسایه شده اند، اکنون از نبود امکانات اجتماعی و اقتصادی، نبود سهولت های تعلیمی و تحصیلی و بی سرنوشتی رنج میبرند و انتظار دارند تا فردای روشن و مصون برای فرزندان شان به ارمغان بی آید.