از آغاز تهاجم طالبان به شهرستان بلخاب ولایت سرپل، ۱۳ روز میگذرد. تاکنون هزاران خانواده شیعه هزاره ساکن این شهرستان، خانه و زندگی و دار و ندار شان را رها کردهاند و برای نجات از انتقامجویی و کشتار بیرویه نیروهای طالبان، به کوهها پناه بردهاند.
در میان آوارگان، صدها کودک، زن، بیمار، معلول، معیوب و کهن سال نیز وجود دارد که بیشتر از دیگران، در معرض انواع گوناگون بیماری و حتی مرگ قرار دارند.
آوارگان بلخاب در روزهای گرم تابستان و شبهای سرد کوه پایههای بلخاب و اطرافش، نیاز به غذا، دارو، پوشاک و کمکهای فوری بشردوستانه دارند.
اما تاکنون نهادهای امداد رسان بینالمللی، هیچ توجهی به آوارگان تهاجم طالبان به بلخاب نکردهاند و بر یک فاجعه بشری در این شهرستان چشم بستهاند.
چشم بستن جامعه جهانی و نهادهای امداد رسان بینالمللی به وضعیت آوارگان جنگ بلخاب و عدم توجه به فاجعه بشری که در این شهرستان اتفاق افتاده است، برای بسیاری از شهروندان افغانستان پرسش برانگیز شده است.
برخورد دوگانه با دو فاجعه بشری
همزمان با وقوع زلزلهای با شدت ۵.۹ درجه رشتر در ولایات خوست و پکتیکا در جنوب شرق افغانستان، طالبان به ولسوالی بلخاب ولایت سرپل لشکرکشی کردند.
بعد از وقوع زلزله در این ولایات، واکنش طالبان، جامعه جهانی و نهادهای امداد رسان بینالمللی سریع بود و همه از هر طرف کمک فرستادند. هزاران تن مواد غذایی، دارو، مواد بهداشتی و سایر مواد مورد نیاز سرازیر شد و میلیونها دلار کمک وعده داده شد. کاری که همه از آن ستایش کردند و آن را یک ضرورت میدانستند.
اما از سوی دیگر، فاجعه بشری که همزمان در ولسوالی بلخاب در حال وقوع بود، نادیده گرفته شد و حتی تاکنون در مورد سرنوشت مردم این ولسوالی و آوارگان آن، کسی حرف نمیزند؛ کاری که بسیاریها آن را شرم آور میدانند.
حکومت طالبان در واکنش به زلزله در جنوب شرق کشور، اعلام کرد که صد میلیون افغانی را برای رسیدگی فوری به آوارگان و آسیب دیدگان زلزله اختصاص داده است؛ اما همزمان، نیروهای این گروه، خانههای زیادی را در بلخاب ویران کردند و خانواده های زیادی بر اثر تهاجم آنها به این ولسوالی آواره شدند و زندگی شان تار و مار شد.
جامعه جهانی و نهادهای امداد رسان بین المللی، از جمله سازمان ملل متحد، نیز تاکنون نسبت به وضعیت آوارگان جنگ در بلخاب، بیتوجه بوده است.
نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) دو روز پیش اعلام کرد که برای رسیدگی به آسیب دیدگان زلزله در خوست و پکتیکا، به دنبال جمع آوری ۱۱۰.۳ میلیون دالر آمریکایی است؛ اما تاکنون در مورد وضعیت دشوار و فاجعه بار آوارگان هزاره جنگ در بلخاب، حتی اظهار نگرانی نکرده است.
برخورد دوگانه نهادهای بین المللی با دو فاجعه بشری در افغانستان که یکی بر اثر یک حادثه طبیعی به وجود آمد و دیگری بر اثر تهاجم نیروهای حاکم بر یک کشور، برای بسیاری از شهروندان افغانستان سئوال برانگیز شده است.
شهروندان افغانستان در شبکههای اجتماعی میپرسند که آیا نهادهای امداد رسان بینالمللی که همواره دم از حقوق بشر میزنند، در برخورد با انسانها و وضعیت بشری شان، دارای استانداردهای دوگانه هستند؟ چرا نگاه آنها به دو فاجعه بشری در یک کشور، متفاوت باشد؟ آیا یک گروه بیشتر بشر محسوب میشوند و یک گروه کمتر؟
یکی از شهروندان افغانستان در صفحه فیسبوک خود با انتشار عکسهای آوارگان جنگ بلخاب نوشته است: «اینجا بلخاب است، جغرافیایی متفاوت تر از خوست و پکتیکا. جایی است که نه چشمان حقوق بشر آن جا را میبیند و نه دیگر سازمانها و نهادهای بین المللی.»
مرتضی، یکی از کاربران تویتر، با انتشار عکسهایی که آوارگان جنگ بلخاب را در وضعیت بدی نشان میدهد، نوشته است که : «چرا صدای آوارگان و گرسنگان بلخابی شنیده نمیشود؟ میلیونها دالر زیر نام کمک به گرسنگان افغانستان سرازیر شده است، اما به آوارگان و گرسنگان مستحق بلخاب که از ترس جنگ آواره شدهاند، اصلا توجه نمیشود.»
در ویدیوهایی که از آوارگان بلخاب منتشر شده است، آنها میگویند که تاکنون حتی «یک لقمه نان» از سوی نهادهای امداد رسان بینالمللی، به آنها کمک نشده است و هیچ یک از این نهادها سراغ آنها را نگرفته است.
وضعیت آوارگان جنگ بلخاب
آمار دقیقی از آوارگان جنگ در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل وجود ندارد؛ اما منابع محلی میگویند که بیشتر از نیمی از جمعیت ۹۰ هزار نفری این ولسوالی، به کوهها آواره شدهاند که شماری از آنها به کوههای ولسوالی یکاولنگ ولایت بامیان رسیدهاند و پناه گرفتهاند.
در ویدیوهای که در شبکههای اجتماعی افغانستان از این آوارگان منتشر شده است، یکی از آنها میگوید که زنان و کودکان از ترس نیروهای طالبان و کشتار بیرحمانه آنها، به کوهها آواره شدند، اما مردان شان گم هستند و از سرنوشت آنها خبر ندارند.
یکی دیگر از آوارگان میگوید که در بین آنها چندین زن حامله وجود دارد که در وضعیت بدی بسر میبرند و امکان دارد از بین بروند و چندین زن در کوهها در وضعیت بسیار بد، وضع حمل کردهاند که اکنون خود و کودکان شان نیاز به مراقبت جدی دارند.
یکی از زنان آواره جنگ بلخاب میگوید که آنها نه پوشاک دارند، نه غذا، نه خیمه و نه هیچ سرپناه دیگر، کودکان شان از ترس طالبان با پاهای برهنه در کوهها دویدهاند و اکنون برای نجات از مرگ، نیاز به کمک فوری دارند.
غارت اموال آوارگان توسط طالبان
منابع محلی در شهرستان بلخاب تأیید میکنند که نیروهای طالبان خانههای آوارگان بلخاب را جستجو و اموال آنها را غارت میکنند.
بر اساس گزارش این منابع، نیروهای طالبان بسیاری از اموال قیمیتی از قبیل موتر، موتور و اموال ضروری را با خود میبرند.
علاوه بر این، پس از آغاز درگیری در این شهرستان، گزارش شد که نیروهای طالبان شماری از خانههای مردمی را که آواره شده بودند، آتش زده و شماری از مردان کهن سال را که نتوانسته بودند فرار کنند، تیرباران کردند.
طالبان همچنین با ورود به شهرستان بلخاب، بیاحترامی به اماکن دینی و مذهبی هزارههای شیعه این شهرستان را آغاز کردند و از مساجد و تکایا به عنوان پایگاه استفاده میکنند و از بلندگوی شماری از تکیهخانهها و مساجد اهل تشیع در این شهرستان، موسیقی پخش میکنند.