موتورسیکلت‌هایی که در شهر نیلی کار تاکسی را می‌کنند
شهر نیلی مرکز ولایت دای‌کندی است که کم‌ترین توسعه را در دو دهه‌ی گذشته داشته‌است. هنگامی که وارد این شهر می‌شویم،محرومیت مردم و سادگی شهر نمایان است. از تأسیس این ولایت، دستِ‌کم ۱۷ سال می‌گذرد و تنها ۲۰ کیلومتر در مسیر عمومی و چند کیلومتر در داخل نواحی شهری جاده‌‌ی پخته وجود دارد.
یکی از چیزهایی که در شهر نیلی رایج و جالب است، فعالیت موتورسیکلت‌هایی می‌باشد که روزانه کار تاکسی‌های شهری را انجام می‌دهند. روزانه ده‌ها تن با انتقال مسافر از یک‌جای شهر به دیگر نقطه‌ی آن، صاحب شغل هستند و کار می‌کنند.
موتورسیکلت رفیقِ مکتب و یارِ امروز
علی محمد امیری، باشنده‌ی منطقه‌ی سنگ‌موم در مرکز دای‌کندی هفت سال است که مصروف این شغل است. او هنگامی که دانش‌آموز بود، به‌وسیله‌ی موتورسیکلت مسیر خانه و مکتب را‌می‌پیمود؛ اما تأمین هزینه‌ی تیل موتورسیکلت برایش دشوار‌شد. همین بود که کار مسافربری را با موتورسیکلت خود آغاز کرد.
حالا سال‌ها از آن تصمیم می‌گذرد. ناداری به او اجازه نداد که به دانشگاه برود؛ اما مسافربری با موتورسیکلت برای او تبدیل به‌شغلِ جدی شد و حالا سال‌ها است که او با موتورسیکلت خود جاده‌های شهر نیلی را طی می‌کند.
مردم ترجیح می‌دهند ارزان سفر کنند
در شهر نیلی چند تاکسی نیز فعالیت دارد؛ اما از نظر علی محمد یکی از رانندگان تاکسی، به‌خاطر آن‌که اقتصاد مردمضعیف است، آنان ترجیح می‌دهند که با موتورسیکلت -که ارزان‌تر و سریع‌تر است- بهمقصد شان برسند.
او این روزها از هشت صبح تا پنج عصر در جاده‌های شهر نیلی و گاهی هم در برخی از ولسوالی‌های دای‌کندی مسافر می‌برَد و از این طریق مصارف پنج عضو خانواده‌اش را تأمین می‌کند.
به گفته‌ی علی محمد، با سقوط نظام جمهوری، وضعیت زندگی مردم نیز سقوط کرده‌است و کارو بار آن‌ها هم رونق گذشته را ندارد. او که پیش از این می‌توانست بعضی روزها تا یک هزار افغانی عاید داشته باشد، در این روزها به‌سختی ۳۰۰ افغانی گیرش می‌آید.
اما کسانی دیگری هستند که تنها در ماه‌های پسین، به‌دلیل نیافتن کار، به‌شغل مسافربری با موتورسیکلت روی آورده‌اند.
نگرانی از زمستان پیشِ رو
عبدل ۴۳ سال سن دارد و یک و نیم سال قبل، هنگامی که درگیری‌ها میان مقاومت مردمی و طالبان در منطقه‌ی قخور ولسوالی پاتوی دای‌کندی شدت گرفت، مجبور شد به‌نیلی مرکز این ولایت بی‌جا شود.
او پس از آن به انجام کارهای ساختمانی رو آورد؛ اما بیست روزبی‌کاری کلافه‌اش کرد و موتورسیکلت خود را بیرون آورد.
عبدل می‌گوید: «با موتورسیکلتم روزانه ۵۰ تا ۲۰۰ افغانی عاید دارم که مصرف نان خشک هشت عضو خانواده‌ام می‌شود. این شغل از بیکار نشستن بهتر است. حتا بعضی روزها درآمدی ندارم.»
علی محمد و عبدل نگران زمستان پیشِ رو استند که چگونه مصارف خود و خانواده‌ی شان را تأمین کنند؛ زیرا ممکن است کاروبار آن‌ها در جاده‌های پُر گِل شهر نیلی از رونق بیفتد.
شهر نیلی مرکز ولایت دای‌کندی با کابل نزدیکِ ۴۵۰ کیلومتر فاصله دارد و مسیرهای آن با ولایت‌های هم‌جوار و ولسوالی‌هایش طولانی، دشوارگذر و خامه است و هرازگاهی در دست‌کم پنج ماه زمستان و بهار، مسیرهای اکثر ولسوالی‌ها به‌نیلی و برعکس آن،به‌دلیل خامه بودن جاه‌ها و برف‌باری‌ها مسدود می‌ماند. درفصل‌های دیگر سال نیز خرابی جاده‌ها قربانی‌های زیادی می‌گیرد. طبق آخرین آمار مدیریت ترافیک زیر تسلط طالبان، در یک سال و نیم گذشته، در ۱۱۹ روی‌داد خُرد و بزرگ ترافیکی دردای‌کندی، نزدیک به ۱۱۵ تن زخمی و ۴۵ تن دیگر مشمول زنان و کودکان جان باخته‌اند.
