مناره جام اولین سایت افغانی بود که در سال ۲۰۰۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. به دلیل شکنندگی آن، بلافاصله در فهرست میراث جهانی در خطر قرار گرفت تا اقدامات حفاظتی لازم انجام شود. در طول دو دهه گذشته، یونسکو این سایت را نگهداری، نقشه برداری و حفاظت پایدار از آن را برنامه ریزی کرد و با همه ذینفعان از جمله جوامع محلی همکاری نزدیک داشت.
علاوه بر این، از سال ۲۰۲۰، پروژه “حفاظت از مناره و بقایای باستانی جم، افغانستان” توسط یونسکو با حمایت مالی اتحاد بین المللی برای حفاظت از میراث در مناطق درگیری (ALIPH) هدایت می شود. به دلیل موقعیت منحصر به فرد مناره در محل اتصال دو رودخانه، یکی از خطرات اصلی، وقوع سیل ناگهانی فصلی است که ممکن است تأثیر نامطلوب قابل توجهی بر پایداری طولانی مدت و مقاومت ساختاری آن داشته باشد. این امر مستلزم اقدامات پیشگیرانه دوره ای مانند حذف سنگ ها و رسوبات موثر بر جریان رودخانه ها است.
بین فوریه و مارس ۲۰۲۲، طی یک دوره سه هفته‌ای، یونسکو از پاکسازی اضطراری جدید بستر رودخانه‌های جم و هاری حمایت کرد. به لطف این ابتکار با یک پیمانکار محلی، روزانه ۶۰ نفر از اعضای جامعه از شش روستای جم، از طریق فرصت‌های شغلی کوتاه‌مدت نقدی برای کار، مشغول عملیات پاکسازی شدند.
یونسکو همچنین HAFO، یک سازمان غیردولتی افغان متعهد به حفاظت از میراث فرهنگی را مأمور کرد تا به طور همزمان یک ارزیابی سریع جدید در مورد پایداری مناره و سیستم دفاعی رودخانه مرتبط با آن، و همچنین نیازسنجی جوامع جم و شرایط زندگی آنها انجام دهد.
ولایت غور که مناره جام در آن قرار دارد، حدود سکنه دارد. یک میلیون نفر، و یکی از فقیرترین و منزوی ترین ولایات افغانستان است. فقدان زیرساخت های اولیه و فرصت های شغلی به شدت جوامع محلی را تحت تأثیر قرار می دهد. این پروژه علاوه بر حفاظت از این سایت منحصر به فرد میراث جهانی، با موفقیت از حفاظت از میراث فرهنگی به عنوان ابزاری برای فقرزدایی و تقویت انسجام اجتماعی استفاده کرد.
تجربه یونسکو نشان می دهد که حفاظت از میراث فرهنگی و دسترسی به فرهنگ عناصر ضروری برای حمایت از معیشت و جوامع، کاهش فقر و کمک به بهبود اقتصادی است. از این نظر، یونسکو متعهد به حمایت از مردم افغانستان در چارچوب چارچوب تعامل انتقالی سازمان ملل متحد (TEF) برای افغانستان است، از جمله از طریق فعالیت هایی برای تعامل با جوامع محلی و بهبود معیشت آنها.
یونسکو و ALIPH متعهد به ادامه همکاری خود برای حمایت از جوامع با چندین اقدام اضطراری هستند که از تخریب این بنای تاریخی جلوگیری می کند.
