آیا سینیرلی اوغلو گزارش خود را بر اساس سیاست مماشات با طالبان تهیه کرده است

شورای امنیت سازمان ملل متحد در ماه مارچ سال جاری میلادی با صدور قطعنامه 2679، از دبیرکل سازمان ملل متحد خواست که یک «ارزیابی مستقل» و «یک پارچه» از وضعیت افغانستان تهیه کند و تا 17 نوامبر به این شورا ارائه کند.

در پی صدور این قطعنامه، دبیرکل سازمان ملل متحد در اپریل سال جاری میلادی فرویدون سینیرلی اوغلو، نماینده پیشین ترکیه در سازمان ملل متحد را به عنوان «هماهنگ کننده ویژه» در امور افغانستان تعیین کرد و او را مؤظف کرد که ارزیابی مستقل از وضعیت افغانستان را انجام دهد.

آقای سینیرلی اوغلو پس از تعیین شدن به عنوان هماهنگ کننده ویژه در امور افغانستان، دست کم دوبار به افغانستان سفر کرد و با مقام های مختلف طالبان دیدار و گفتگو کرد و همچنین با شماری دیگر از فعالان مدنی و چهره های سیاسی افغانستان در کشورهای دیگر، از جمله قطر دیدار و گفتگو کرد.

اکنون او گزارش خود را از وضعیت افغانستان تهیه کرده است و در آن برای حل مشکل افغانستان پیشنهاداتی را ارائه کرده است و بر ضرورت گفتگوی ملی تأکید کرده است.

«گزارشی با پیش فرض مماشات و تعامل با طالبان»
در واکنش به گزارش هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل متحد در مورد افغانستان، 71 نهاد مدنی و حقوق بشری این کشور، در یک نامه سرگشاده به این سازمان گفته اند که این گزارش بر اساس سیاسی با پیش فرض «مماشات و تعامل با طالبان» تهیه شده است.

این نهادهای مدنی در نامه خود گفته اند که در این گزارش توصیه‌ های زنان، جامعه‌‌ مدنی و سایر گروه‌ها، در نظر گرفته نشده است.

در بخشی از این نامه آمده است که ««در حالی ‌که انتظار میرفت این گزارش فاجعه‌ انسانی و حقوق ‌‌بشری را در افغانستان برجسته کند و جامعه‌ بین ‌المللی را در جهت تلاش برای حل مشکل افغانستان و خروج از این بحران در یک مسیر متمرکز به زنان و قربانیان متحد کند، برعکس این گزارش تحت تأثیر منافع امنیتی و ژئوپولیتیکی کشورها و قدرت ‌های منطقه‌ای قرار گرفته است و نه نیاز و مصیبت مردم افغانستان.»

نهادهای مدنی در این نامه‌ سرگشاده گفته ‌اند که در این گزارش در درجه‌ اول بر مسائل امنیتی و اقتصادی تمرکز شده است و مسئله‌ حقوق‌بشر و زنان در درجه‌ دوم قرار گرفته که «عمیقا نگران‌ کننده است.»

این نهادها دیدگاه‌ های خود در مورد بخش ‌های مختلف این گزارش را ارائه کرده‌ اند و گفته‌ اند که طرز دید در برخی از بخش ‌های این‌ گزارش «به وضوح طالبان را تبرئه و سفید می ‌کند».

نهادهای مدنی امضا کننده این نامه سرگشاده تأکید کرده اند که هرگونه تعامل با طالبان باید بر اساس پاسخگویی این گروه در قبال نقض توافق‌ نامه دوحه و توافق آنان برای پابندی به ارزش‌ های پذیرفته ‌شده‌ بین‌ المللی، از جمله حقوق ‌بشر، حقوق زنان و دختران و تعهد و احترام آنها به اراده و حاکمیت مردم و تشکیل یک دولت فراگیر بر اساس خواست و اراده‌ مردم باشد.

در این نامه آمده است که شماری از نهادهای مدنی که دیدگاه های خود را با هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل متحد شریک کرده اند، این دیدگاه ها را در گزارش او نمی بینند و این نشان می دهد که همه دیدگاه ها در این گزارش منعکس نشده است.

نهادهای مدنی از کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواسته ‌اند که هنگام بررسی گزارش ارزیابی افغانستان و تصمیم‌ گیری‌ شان، به بحران زنان و مجموعه ‌های آسیب‌ پذیر در این کشور توجه کنند.

«توصیه های ارزیابی خیالبافی است»
محمود صیقل، از اعضای ارشد جبهه مقاومت ملی افغانستان به رهبری احمد مسعود و نماینده دائمی پیشین افغانستان در سازمان ملل متحد، در مقاله ای در روزنامه ایندیپندینت بریتانیا، برخی از توصیه ها در ارزیابی مستقل سازمان ملل متحد در مورد افغانستان را «خیالبافی» خوانده است.

آقای صیقل در این مقاله نوشته است که «این ارزیابی تاکید می کند که جامعه بین المللی و اکثریت قریب به اتفاق شهروندان افغانستان، مایل به تجدید درگیری مسلحانه در افغانستان نیستند.»

او افزوده که هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل متحد و همکاران او «با انجام این کار، فرض می ‌کند که افغانستان در حال حاضر در وضعیت پس از جنگ قرار دارد و از هرگونه اشاره به مقاومت ملی مسلحانه که به طور فعال علیه طالبان صورت می‌ گیرد، اجتناب می‌ کند. همچنین نمی پذیرد که مردم افغانستان این حق را دارند که برای استفاده از حق تعیین سرنوشت خود به تمام ابزارهای ممکن متوسل شوند.»

رحمت الله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان نیز به این گزارش واکنش نشان داده و نوشته است که این گزارش از یک «نقص اساسی» و «خودشیفتگی» استراتژیک نویسندگان آن رنج می برد.

او افزوده که برداشت ها در مورد اینکه طالبان به نظرات جامعه جهانی تن می دهد، یک «اشتباه بزرگ» است و گفته که «این گزارش با نظرات تام وست که از کاهش تحریم ‌ها علیه طالبان حمایت می ‌کند، نزدیک است.»

سازمان ملل متحد هنوز به این واکنش ها در مورد ارزیابی مستقل از افغانستان، پاسخ نداده است، اما این سازمان به صورت گسترده متهم به «عادی سازی» طالبان شده است.

در گذشته نیز بارها فعالان حقوق زن و مدنی افغانستان از دیدارهای مقام های سازمان ملل متحد با گروه طالبان انتقاد کرده اند و آن را «عادی سازی» و «سفیدنمایی» طالبان دانسته اند.

مشخص نیست که کشورها عضو سازمان ملل متحد بر اساس گزارش هماهنگ کننده این سازمان در مورد افغانستان چه تصمیمی می گیرد، اما روشن است که اگر تصمیمی بر اساس این گزارش گرفته شود، مورد قبول بخش بزرگی از مردم افغانستان نخواهد شد و به منازعه سیاسی و نظامی در این کشور پایان نخواهد داد.