دیده بان حقوق بشر امروز اعلام کرد که دولت پاکستان از تهدید، سوء استفاده و بازداشت برای وادار کردن پناهجویان افغان فاقد وضعیت قانونی برای بازگشت به افغانستان یا مواجهه با اخراج تا اول نوامبر 2023 استفاده می کند. بسیاری از افغان هایی که در معرض خطر اخراج هستند، در انتظار اسکان مجدد به ایالات متحده، بریتانیا، آلمان و کانادا هستند.
وزارت کشور پاکستان در 3 اکتبر اعلام کرد که همه مهاجرانی که بدون وضعیت قانونی در پاکستان زندگی می کنند، 28 روز فرصت دارند تا داوطلبانه آن را ترک کنند و در غیر این صورت با اخراج مواجه خواهند شد. درخواست‌های گسترده مقامات پاکستانی برای اخراج دسته‌جمعی باعث افزایش خشونت پلیس علیه افغان‌ها از جمله آزار و اذیت، حمله و بازداشت خودسرانه شده است. اگرچه به صراحت گفته نشده است، اما بعید است که به افغان هایی که برای اخراج در نظر گرفته شده اند فرصتی داده شود تا این اقدام را به چالش بکشند.
فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان در دیده بان حقوق بشر، گفت: «مهلت اعلام شده پاکستان برای بازگشت افغان ها منجر به بازداشت، ضرب و شتم و اخاذی شده است و هزاران افغان را نسبت به آینده خود در هراس قرار داده است». “وضعیت در افغانستان برای بسیاری از کسانی که فرار کرده اند همچنان خطرناک است و اخراج آنها را در معرض خطرات امنیتی قابل توجهی از جمله تهدید برای زندگی و رفاه آنها قرار خواهد داد.”
خالق عطیفی، یک پناهجوی افغان در اسلام آباد که به عنوان یک روزنامه نگار ورزشی در کابل کار کرده بود و در دسامبر 2021 گریخت، به دیده بان حقوق بشر گفت که از زمان اعلام این خبر، حتی افغان هایی که در کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) ثبت نام کرده اند نیز از این امر مصون نیستند. بازداشت یا تبعید او گفت: «در همه جا ایست بازرسی پلیس وجود دارد. حتی اگر ویزای معتبری داشته باشید، باز هم به اداره پلیس منتقل خواهید شد و در بیشتر موارد برای آزاد شدن باید رشوه بدهید. او گفت که در بیشتر موارد، پناهجویان افغان مجبور بودند بین 10000 تا 40000 روپیه پاکستانی (36 تا 144 دلار آمریکا) به پولیس پاکستان رشوه بپردازند.
زرمینه رفیعی، فعال حقوق زنان که با جمعیت هلال احمر افغانستان در افغانستان همکاری می‌کند، از آسیب‌های روحی و روانی مهاجران افغان مقیم پاکستان که با احتمال اخراج مواجه هستند، توضیح داد. او گفت: «بیشتر دوره‌ها و فرصت‌ها برای پناهجویان افغان، به‌ویژه کودکان، در حال بسته شدن است و مردم نمی‌توانند آزادانه از ترس اخراج خرید کنند». ما نمی‌توانیم بخوابیم، زیرا شنیده‌ایم که پلیس در طول شب به خانه‌ها حمله می‌کند و مدارک می‌خواهد.»
نذیر احمدی که با پروژه های ناتو در افغانستان کار کرده و در 18 ماه گذشته در پاکستان بوده است، گفت: «من در آنجا چیزی ندارم. من همه چیز را از دست داده ام. اگر به افغانستان برگردم، هیچ تضمینی برای زنده ماندن من وجود ندارد.»
بسیاری از افغان‌هایی که پس از تسلط طالبان در آگوست 2021 وارد پاکستان شده‌اند، تشویق شده‌اند برای برنامه‌های اسکان مجدد در کشورهای مختلف از جمله ایالات متحده، بریتانیا، کانادا و آلمان درخواست دهند، اما با ویزای پاکستان منقضی شده و اسکان طولانی مدت در وضعیت بلاتکلیفی قرار گرفته‌اند. فرآیندهایی که آنها را در برابر بازداشت و اخراج آسیب پذیر می کند.
الیاس شفایی، که قبلاً برای یک پروژه با بودجه ایالات متحده در افغانستان کار می کرد، گفت: «بیشتر فرآیندهای ویزا شما را ملزم به مهاجرت به کشور ثالث می کند. برای ویزای [موقت] آمریکا، مجبور شدم به پاکستان نقل مکان کنم. از آن زمان، 15 ماه است که منتظر سفارت آمریکا هستم و اکنون پاکستان می خواهد مرا به افغانستان اخراج کند.
زنان و دختران افغان اغلب با موانع بیشتری برای اسکان مجدد روبرو بوده اند، زیرا کشورهای مقصد اغلب کمک به افغان ها – که اکثراً مردان هستند – را در اولویت قرار داده اند که در تلاش های نظامی آنها مشارکت داشته اند. نیلوفر ندا، پزشک و فعال جامعه مدنی، گفت که پس از کشته شدن خواهرش توسط طالبان، احساس ناچاری به ترک افغانستان می کند. او گفت که هر روز تهدید به اخراج او را فرا می‌گیرد: «من با ترس زندگی می‌کنم که هر لحظه ممکن است من را اخراج کنند. من منتظر هستم تا سفارت آمریکا ویزای من را که بیش از یک سال طول کشیده است، بررسی کند.»
پروانه صالحی بیش از 10 سال با سازمان‌هایی که برای توانمندسازی زنان در افغانستان فعالیت می‌کردند، کار کرده بود و زمانی که تهدیدها پس از تسلط طالبان آغاز شد، آنجا را ترک کرد. او گفت: «من مجبور شدم افغانستان را ترک کنم زیرا برای افرادی مانند من امن نبود. و اکنون در این ترس به سر می‌برم که هر لحظه ممکن است به افغانستان اخراج شوم.»
در 27 اکتبر، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل بیانیه ای صادر کرد که در آن نگرانی ها در مورد طرح اخراج را مطرح کرد و خواستار حمایت از پناهجویان افغان در پاکستان شد. از زمانی که پاکستان سیاست اخراج خود را در 3 اکتبر اعلام کرد، تعداد افغان هایی که پاکستان را ترک کرده اند، به شمول کسانی که ثبت نام کرده اند، افزایش یافته است. تا 15 اکتبر، حدود 60000 نفر از زمان اعلام این خبر پاکستان را ترک کرده اند. به گفته کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و سازمان بین المللی مهاجرت، حدود 87 درصد از آنها ترس از دستگیری در پاکستان را دلیل بازگشت خود عنوان کردند.
این اخراج ها ناقض تعهدات پاکستان به عنوان عضو کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه شکنجه و بر اساس اصل حقوق بین الملل عرفی است.
عدم بازگرداندن – عدم بازگرداندن اجباری افراد به کشورهایی که با خطر آشکار شکنجه یا دیگر آزار و شکنجه روبرو هستند. بازگرداندن نه تنها زمانی اتفاق می افتد که پناهنده مستقیماً طرد یا اخراج شود، بلکه زمانی که فشار غیرمستقیم آنقدر شدید است که مردم را به این باور می رساند که چاره ای جز بازگشت به کشوری که در آن با خطر جدی آسیب مواجه هستند، رخ می دهد.
دیده بان حقوق بشر گفت که دولت پاکستان باید به سوء استفاده پلیس علیه پناهجویان افغان پایان دهد، ضرب الاجل اخراج اول نوامبر را کاهش دهد و با کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل برای از سرگیری ثبت نام پناهجویان افغان همکاری کند. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در سال های 2021، 2022 و 2023 توصیه هایی مبنی بر عدم بازگشت صادر کرد و خواستار جلوگیری از بازگشت اجباری اتباع افغان شد.
دیده بان حقوق بشر از دولت های ایالات متحده، بریتانیا، آلمان و کانادا خواسته است تا اسکان مجدد افغان های پاکستانی را که به ویژه در معرض خطر هستند، از جمله زنان و دختران، تسریع بخشند. افراد لزبین، همجنس گرا، دوجنسه و ترنسجندر (LGBT)؛ فعالان حقوق بشر؛ و روزنامه نگاران
عباسی گفت: «پاکستان مجدداً یک سرکوب ضد پناهجویان را برای وادار کردن به بازگشت دسته جمعی افغان ها به راه انداخته است. کشورهایی که قول داده اند به افغان های در خطر اسکان در خارج از کشور کمک کنند، باید پاکستان را تحت فشار قرار دهند تا به سوء استفاده هایش پایان دهد و آنها باید به وعده های خود برای اسکان مجدد پناهجویان افغان عمل کنند.
