آپارتاید جنسیتی در افغانستان چگونه اجرا می شود؟

آپارتاید جنسیتی در افغانستان به طرق مختلف تحمیل می شود. محدود کردن فرصت‌های آموزشی و یادگیری برای زنان و دختران، منع زنان از کار و کسب درآمد به دلیل جنسیت و محدود کردن حقوق سیاسی و اجتماعی زنان از جمله این موارد است.

اداره طالبان در دو سال گذشته اقداماتی را انجام داده است که مستقیماً منجر به حذف زنان و دختران از جنبه های مختلف زندگی اجتماعی شده است. کارشناسان سازمان ملل این اقدامات را تلاش‌های «سیستماتیک و عمدی» برای انکار حقوق زنان توصیف کرده‌اند.

بر اساس گزارش شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، از زمان تأسیس رژیم طالبان، بیش از 50 فرمان صادر شده است که هر کدام جنبه های خاصی از زندگی زنان را هدف قرار داده و آزادی های آنها را سلب کرده است.

این احکام به تلاش ها برای حذف دختران از فضای دانشگاه های آموزشی و ممنوعیت همکاری زنان با سازمان های غیردولتی ادامه می دهد.

دامیلولا بانجو، گزارشگر رسانه بین المللی PassBlue. در مقاله ای با عنوان “آپارتاید جنسیتی که در افغانستان اتفاق می افتد باید یک جنایت بین المللی نامید” به نقل از کارشناسان سازمان ملل نوشت: هدف از استفاده از این اصطلاح آپارتاید جنسیتی تبدیل تبعیض علیه زنان به یک جنایت بین المللی است.

گوردون براون، نخست وزیر سابق بریتانیا؛ گراکا ماشل، همسر نلسون ماندلا؛ ضیاءالدین یوسف زی و همسرش؛ والدین ملاله یوسف زی؛ و نماینده بریتانیا در سازمان ملل از جمله چهره های شناخته شده بین المللی هستند که وقوع آپارتاید جنسیتی در افغانستان را تایید کرده اند.

به طور خلاصه، آپارتاید جنسیتی در افغانستان تحت حاکمیت دولت بالفعل وجود دارد و تلاش ها برای جلوگیری از آن در دو سال گذشته نتایج مطلوب را به همراه نداشته است.

برخی از فعالان حقوق زنان اخیرا دست کم در چهار کشور اروپایی و پاکستان دست به اعتصاب غذا زده اند تا جامعه جهانی آپارتاید جنسیتی در افغانستان را به رسمیت بشناسد. در حالی که گزارش ها وجود آپارتاید مبتنی بر جنسیت توسط دولت افغانستان را تایید می کند، دادگاه های بین المللی و جامعه جهانی به طور رسمی آن را به رسمیت نمی شناسند.

پیشگیری از آپارتاید جنسیتی در سطح ملی ممکن است در صورتی امکان پذیر باشد که نظام و مقامات به طور مستقیم ایدئولوژی آپارتاید مبتنی بر جنسیت را ترویج نکنند و از کمیته ها و سازمان های مخالف آن حمایت نکنند. با این حال، دولت طالبان مستقیماً به اجرای آپارتاید جنسیتی متهم شده است و توسل به دادگاه های بین المللی ممکن است تنها راه حل ممکن باشد.

به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی در افغانستان توسط سازمان ملل متحد و جامعه جهانی، برخی از دادگاه های بین المللی را مجبور می کند که مسئولین این امر را تحت پیگرد قانونی قرار دهند و بی میلی کشورها به رسمیت شناختن این موضوع، مانع مهمی بر سر راه تلاش ها برای جلوگیری از ادامه آپارتاید جنسیتی است.

دادگاه های بین المللی مانند دیوان بین المللی دادگستری و دیوان کیفری بین المللی می توانند مسئولین آپارتاید جنسیتی را تحت نظارت قضایی قرار دهند.

این دادگاه ها مسئول رسیدگی و تعقیب جنایات بین المللی هستند و در صورت به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی، می توانند مجرمان را محاکمه و مجازات کنند.

مهدی رضایی خامه پرس