نوشته شده: توسط نصیره احمدی
وقتی در ترکیه به حرفه چوپانی اشاره می شود، اولین کسانی هستند که به ذهن می رسند. هر سال صدها نفر از آنها با پای پیاده می آیند که بیشتر آن هزاران کیلومتر است. داستان عبدالرحیم اوزبیک…
پس از تسلط طالبان در افغانستان، خروج سربازان آمریکایی از کشور و متعاقب آن بحران اقتصادی و تورم، به ویژه جوانان افغان رستگاری را در رفتن به خارج می یابند.اخیراً مهاجران غیرقانونی افغانی که از ایران می آیند به عنوان بخشی از بحث پناهندگان در ترکیه نشان داده شده است.
در دره مرام قونیه در مناطق دورافتاده روستایی منطقه آناتولی مرکزی ترکیه فقط صدای بره و بز به گوش می‌رسد. عبدالرحیم اوزبیک که از افغانستان به ترکیه آمده و از طریق چوپانی امرار معاش میکند، با صدایی شکسته میگوید: «اینجا فقط افغان ها هستند».
عبدالرحیم چوپان ۳۱ ساله با بیان اینکه از ۳ سال پیش در اینجا چوپانی می کند،با چوپانی امرار معاش می کنند. پ گفت: اگر سلامتی ام اجازه دهد چند ماه بعد به افغانستان می روم.
به دور از همه جنجال ها، جوانان افغان که به عنوان چوپان در مناطق مرکزی ترکیه کار می کنند، تصویری متفاوت از داستان پناهندگانی را ترسیم می کنند که عمدتاً به صورت غیرقانونی و ارزان در کارخانه های شهرهای بزرگ کار می کنند.
جوانان در ترکیه کارهای چوپانانی را ترجیح نمی دهند. به همین دلیل، صاحبان حیوانات با چوپانان افغان کار می‌کنند.
آی‌‌خان دینیز در شهرستان مرام قونیه گاوهای کوچک پرورش می دهد، گله ای متشکل از ۱۵۰ حیوان دارد. وی بیان می کند که بستگان و فرزندان خود او تمایلی به انجام این کار ندارند، بنابراین پرورش دهندگان و صاحبان حیوانات، چوپانان افغان را از خارج ترجیح می دهند.
البته انجام این کار آنقدرها هم که به نظر می رسد آسان نیست. جدای از سختی ماندن در دل طبیعت در زمین پهنا و تپه‌های بی انتها برای روزها یا حتی هفته ها بدون دیدن چهره انسان، این یک وضعیت رایج است که حیوانات وحشی مانند خرس، گرگ، شغال و روباه در مناطق غیر مسکونی زندگی می کنند. به گله حمله میکند.
عبدالرحیم میگوید که «این مکان پر از گرگ و خرس است، آنها دائماً به گوسفندان حمله می کنند. درآمد ماهانه چوپانان افغان می تواند تا 2 تا 3 برابر حداقل دستمزد در ترکیه برسد.
این مرد جوان افغانستانی با عبور از ایران وارد ترکیه شد و در آنجا به کار ساختمانی پرداخته و میگوید در ترکیه مشاغل ساختمانی وجود دارد، اما چوپانی مزایای مالی بیشتری دارد.
حقوق چوپانان بین ۲۰ هزار تا ۳۰ هزار لیر ترکیه در ماه بالاتر از حداقل دستمزد فعلی در ترکیه است. با این حال، بسیاری از جوانان در ترکیه حاضر به انجام این کار نیستند.
تورم ترکیه را حتی در کوهستانها و روستاها هم می توان احساس کرد. برخی از کشاورزان بخشی از گله های خود را به کشتارگاه می فرستند.
عبدالرحیم اوزبیک تحولات سیاسی و اقتصادی در افغانستان را اینگونه توصیف می کند: “در افغانستان امرار معاش دشوار است. فقر زیاد است. زندگی در افغانستان واقعاً بسیار است. اگر مجبور نمی شد هیچ کس کشورش را ترک نمی کرد. به همین دلیل، ما از طریق چوپانی در ترکیه امرار معاش می کنیم و برای خانواده های خود در افغانستان پول می فرستیم. آنها می توانند از این راه امرار معاش کنند. بحران امنیتی و اقتصادی و اجتماعی در افغانستان هنوز وجود دارد.
کمبود چوپان اخیر در بخش کشاورزی و دامداری که برای اقتصاد کشور ضروری است، تأثیر منفی بر این بخش گذاشته است.
تولیدکنندگان که علیرغم تامین نیازهای 3 تا 5 هزار لیره حقوق و بیمه، غذا، نوشیدنی و سرپناه نتوانستند چوپان محلی پیدا کنند، درهای خود را به روی افغان ها باز کردند.
محمد اوزترک رئیس انجمن پرورش دهندگان بز گوسفند قونیه با اشاره به اینکه حرفه چوپانی جزء ضروری و ضروری صنعت دامداری است، گفت که هیچکس دیگر نمی خواهد چوپان باشد.او با تاکید بر اینکه نسبت به این حرفه بویژه در نسل جدید ضدیت شدیدی وجود دارد، تصریح کرد: با افزایش مهاجرت از روستاها به شهرها، حرفه چوپانی در حال نابودی است.
کمبود چوپان محلی باعث اشتغال افغان ها می شود
اوزترک با بیان اینکه در قونیه مانند ترکیه کمبود شدید چوپان وجود دارد، گفت: کمبود شدید چوپان هم در شهر ما و هم در کشور ما وجود دارد. نسل جدید نمی خواهد چوپان باشد. در حال حاضر کسانی که از ملت خودمان چوپانی می کنند 60-70 سال سن دارند. بعد از اینکه آنها این کار را رها کردند، ما نمی توانیم در بین شهروندان محلی خود چوپان پیدا کنیم. در عوض برادران ازبک ما که از افغانستان مهاجرت کرده بودند این وظیفه را بر عهده گرفتند. آنها به ویژه در شرکت های گاوداری به شدت کار می کردند. اکنون، ما از برادران افغان خود برای چرای حیوانات خود در مراتع در شرکت های کوچک دامداری استفاده می کنیم. بهبود سطح اقتصادی مردم ترکیه و عدم تمایل آنها به سکونت در روستاها و افزایش مهاجرت به شهرها از مهمترین عوامل عدم توسعه این بخش است. با اینکه 30-40 هزار لیره حقوق می گیرند، نمی خواهند این کار را انجام دهند. همه دوست دارند فرزندشان تحصیل کند، مهندس، وکیل، پزشک شود. اگر نمی تواند تحصیل کند، می گوید “باید حرفه ای داشته باشد”. او گفت: «اما هیچ کس دوست ندارد فرزندش چوپان شود.
“حرفه چوپانی در معرض انقراض است”
اوزترک با اشاره به اینکه این حرفه در معرض انقراض است، گفت: «حرفه چوپانی در معرض انقراض است. توسعه دامداری کوچک برای رواج آن، افزایش تعداد، کارایی و تولید آن و رفع کسری گوشت در ترکیه ضروری است. ما برای این تلاش می کنیم. اما اگر نتوانیم یک چوپان پیدا کنیم و این حیوانات را محدود به تجارت کنیم، نمی توان از این تجارت درآمد کسب کرد. به همین دلیل ما فکر می کنیم که حرفه چوپانی باید ادامه یابد.»
“آنها عاشقانه، با اراده و هماهنگ کار می کنند.”
اوزترک با اشاره به اینکه افغان‌ها حرفه چوپانی را عاشقانه، با کمال میل و از خودگذشتگی انجام می‌دهند، گفت: «برادران ازبک ما که از افغانستان مهاجرت کرده‌اند، ما آنها را افغان می‌گوییم، اما آنها ازبک هستند، بسیار هماهنگ‌تر، بسیار متواضع‌تر. این کار را بلدند، انجام می دهند. چون چوپانی در ژن ملت ترک است. با گوسفند و بز آسیای مرکزی به دشت های آناتولی آمدیم. اینها هم از آسیای مرکزی آمده اند. آنها قبلاً در آنجا این کار را انجام می دادند. آنها این کار را با عشق و علاقه انجام می دهند و هماهنگ کار می کنند. مردم ما هم مهمان نواز هستند. حقوقشان را هم درست پرداخت می کنند. سرپناه و غذا و نوشیدنی می دهند. وی گفت: همه راضی هستند.
مجوز کار این افراد باید حل شود
اوزترک با تاکید بر اینکه کارگران افغانستانی مشکل کار دارند، به رفع این مشکل و ارائه راهکار برای این بخش اشاره کرد و گفت: مجوز کار این برادران مشکل دارد. اینها باید از بین بروند. اگر مشکلات مجوزهای کار حل نشود، این موضوع بر ما نیز تأثیر خواهد گذاشت. این امر به ویژه دامداران کوچک را به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد. از سوریه هم مهمان داریم. با اینکه کوچک بودند، برخی از آنها به چوپانی مشغول شدند. ما می خواهیم این کار را به نحوی ادامه دهیم. وی گفت: امیدوارم راه برای ادامه حرفه چوپانی برای این برادران باز شود.
کمبود چوپان محلی باعث اشتغال افغان ها می شود
عبدالرحیم اوزبیک گفت: «دامداری، گاوداری و گوسفندداری انجام می دهم. خیلی خوشحالیم که همین الان به ترکیه آمدیم. ترکیه ما را ترک نکرد. در کشور هیچ شغل و برنامه ای وجود ندارد. برای همین اومدیم اینجا پول در بیاریم. خانواده من همه در افغانستان هستند. پولی که به دست می‌آورم را آنجا می‌فرستم. او گفت: «آنچه را از اینجا می‌خرم به آنجا می‌فرستم، از آن برای خوردن و نوشیدن استفاده می‌کنند.
بر اساس داده های کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR)، در سال 2020، 118 هزار و 452 پناهجوی افغان تحت حمایت بین المللی در ترکیه وجود دارد. بر اساس جدول منتشر شده توسط اداره کل مدیریت مهاجرت در مورد توزیع ملیت مهاجران غیرقانونی که در ترکیه گرفتار شده اند، افغان ها در رتبه اول قرار دارند.
مهاجران افغان که قبلاً در کشور خود چوپان بودند، اما اکنون به ترکیه می آیند و در شهرهای بزرگ کار می کنند،این چیزی است که دامداران ترک از دولت می خواهند در وزارتخانه سیستم های ردیابی داریم. این مشاغل فعال باید به صورت کنترل شده تری به چوپانان خارج از کشور اختصاص دهند.وی تاکید می کند.» من می خواهم این را به اختصار بگویم. دیگر امکان یافتن کارگر بومی در دامداری و کشاورزی برای ما وجود ندارد. وی گفت: جوانانی که به روستاها بازگشته اند علاقه ای به این مشاغل ندارند.
گفتنی است ترکیه در سال های اخیر با مهاجرت بزرگی در بخش کشاورزی و دامداری مواجه بوده است. این وضعیت مشکلات زیادی را به خصوص برای چوپان ها به همراه دارد. کشاورزانی که به دنبال راه حلی برای مهاجرت مهاجران به کشور هستند، در حال حاضر رنج زیادی را تجربه می کنند. چوپانان مهاجر که قیمت های پایه را از طریق گروه واتس اپ تعیین می کنند، ترجیح می دهند به مناطقی مهاجرت کنند که حقوق آنها بالاتر است.
*این گزارش خبری با حمایت روزنامه نگاران برای حقوق بشر «JHR» تهیه شده است.
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.