نوشته شده: توسط: ثریا شریفی
ترکیه; از آنجا که در تقاطع آسیا، اروپا و آفریقا قرار دارد و پل ارتباطی بین کشورهای توسعه نیافته از نظر سیاسی و اقتصادی و کشورهای ثروتمند غربی است، به عنوان مسیر عبور مهاجران غیرقانونی مورد استفاده قرار می گیرد.
علاوه بر این، این کشور به عنوان یک قدرت رو به رشد در منطقه خود، ترکیه را از یک کشور ترانزیتی به کشور مقصد برای شهروندان کشورهای ثالث تبدیل کرده است. همچنین، نابسامانی‌هایی که سال‌ها در خاورمیانه، قفقاز و بالکان ادامه دارد، هجوم گسترده‌ای به ترکیه را در پی داشته است و با پیوندهای تاریخی و احساس مسئولیت خود، در شرایط سخت پذیرای این پناهندگان بوده است.
ترکیه پس از دهه 1980 نه تنها به کشور فرستنده، بلکه به کشور پذیرنده نیز تبدیل شده است. آزادی ارتباطات و سفر ناشی از جهانی شدن منجر به افزایش تحرک مهاجرت در سراسر جهان شده است و ترکیه نیز عمیقاً تحت تأثیر این روند جهانی شدن قرار گرفته است.
همه این دلایل ترکیه را بر آن داشته تا راهبردهایی برای مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی، اصلاحات قانونی و توسعه همکاری های بین المللی تدوین کند. در این چارچوب، به منظور افزایش اثربخشی مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی، با فرمان شماره 4 ریاست جمهوری ترکیه که در تاریخ 1397/07/15 منتشر شد، ریاست مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی ایجاد شد. حیطه وظیفه اداره که به موجب مصوبه مذکور به شرح زیر تعیین می گردد:
1) انجام کارها و معاملات مربوط به مهاجرت غیرقانونی
2) حصول اطمینان از هماهنگی بین واحدهای انتظامی و نهادها و سازمان های عمومی ذیربط به منظور مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی، ایجاد تدابیر و نظارت بر اجرای اقدامات انجام شده.
3) اجرای مقررات مربوط به موافقتنامه های پذیرش مجدد که ترکیه یکی از آنها است.
4) انجام سایر وظایف محوله از طرف مدیر کل
راهبردهای مبارزه با مهاجرت غیرقانونی
با سند راهبردی و برنامه اقدام ملی مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی در سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸، اهداف راهبردی در مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی کشورمان تعیین و مطالعاتی برای تحقق آن ها انجام شد. با پایان یافتن این دوره، سند راهبردی و برنامه اقدام ملی مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی طی سال های 2021-2025 تهیه و به مرحله اجرا درآمد. با این برنامه عملیاتی؛
-تقویت سازوکارها و همکاری‌های ملی و بین‌المللی برای جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی در منبع آن،
-افزایش امنیت مرزی و توسعه تدابیری برای مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی
-مدیریت مهاجرت نیروی کار خارجی با سیاست های موثر و جامع
– انجام رویه های داخلی در خصوص مهاجران غیرقانونی با محوریت حقوق بشر، افزایش تلاش ها برای حمایت از مهاجران غیرقانونی در موقعیت های آسیب پذیر و تهیه سیاست های مبتنی بر شواهد برای مقابله با مهاجرت های غیرقانونی.
-اولویت های راهبردی تقویت و تطبیق مجدد نظام بازگرداندن مهاجران غیرقانونی در چارچوب موازین حقوق بشر تعیین شده است و بر آن است تا این اولویت های راهبردی در راستای کمک های همه نهادها و سازمان های دولتی و غیردولتی اجرا شود. -سازمان های دولتی که در زمینه مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی فعالیت می کنند.
بازگشت داوطلبانه
ترکیه علاوه بر موقعیت جغرافیایی و استراتژیک خود دارای اقتصاد در حال توسعه ای است، باعث شده است که دیگر یک کشور ترانزیتی نباشد، بلکه هدف مهاجران غیرقانونی باشد. این وضعیت در سال های اخیر عامل جذابی برای مهاجران غیرقانونی ایجاد کرده و باعث شده است که تعداد مهاجران غیرقانونی گرفتار شده در مرزهای ترکیه افزایش چشمگیری داشته باشد.
برای مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی، اخراج مهاجران غیرقانونی از ترکیه به تنهایی ابزار کافی نیست و جلوگیری از بازگشت مهاجران غیرقانونی اخراج شده از این کشور یکی از اهداف اصلی است. به این منظور؛ هدف آن بهبود وضعیت مهاجران غیرقانونی در کشورهای مبدا و تضمین خروج آنها از ترکیه مطابق با کرامت انسانی، مطابق با استانداردهای بین المللی و به صورت داوطلبانه است.
در این زمینه آیین نامه تکمیلی در قانون حمایت از اتباع خارجی و بین المللی به شماره 6458 در تاریخ 24 دسامبر 2019 به منظور پی ریزی مکانیسم بازگشت داوطلبانه با حمایت ملی ایجاد شد.
با این آیین نامه، اداره کل مدیریت مهاجرت می تواند از مهاجران غیرقانونی که می خواهند داوطلبانه کشور/کشور ثالث خود، قربانیان قاچاق انسان و اتباع خارجی را در درخواست حمایت بین المللی ترک کنند، حمایت های تعیین شده توسط “مقررات بازگشت داوطلبانه” ارائه کند. روند.
با این سازوکار، بازگشت مهاجران غیرقانونی به صورت داوطلبانه انجام می شود و پیش بینی می شود اقامت آنها در مراکز اخراج کوتاه شود، پرونده های اداری ناشی از اختلافات بین اداره و خارجی رفع شود و بار مالی دولت در مورد مراحل بازگشت کاهش می یابد.
در فصل چهارم قانون شماره 7196 مورخ 1398/12/24 و قانون اتباع خارجی و حمایت بین المللی شماره 6458 تغییرات ایجاد شد و موارد جدید اضافه شد.
با بخشنامه تشریفات و رویه های محدودیت شماره 2020/17 مقررات و به روز رسانی هایی در خصوص ممنوعیت ورود اتباع خارجی انجام شده است.
همکاری بین المللی
ترکیه با اتخاذ اقدامات موثر در مقابله با مهاجرت های غیرقانونی چه در سطح ملی و چه با مشارکت فعال در اکثر مطالعات در زمینه شناسایی مشکلات، تبادل اطلاعات، مبارزه مشترک و همکاری در سطح بین المللی در این زمینه موضع قاطع خود را در این زمینه نشان می دهد. برای جلوگیری از مهاجرت های غیرقانونی از ترکیه و جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی به کشورمان مبارزه موثر و قاطعانه ای برای خروج بیگانگان از کشور دارد.
مبارزه با مهاجرت غیرقانونی دیگر موضوعی نیست که کشورها بتوانند سرنوشت خود را در آن تعیین کنند. در این زمینه، ملت ها; آنها با تشکیل گروه های دوجانبه، منطقه ای و جهانی به این مبارزه ادامه داده اند. ترکیه با بسیاری از نهادهای ملی و بین المللی همکاری کرده است تا کار موثرتر و کارآمدتری را در زمینه مهاجرت غیرقانونی فراهم کند. نهادهای پیشروی که ما با آنها همکاری می کنیم، آژانس مهاجرت سازمان ملل، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان، ICPMD و سازمان های ملی غیردولتی مختلف هستند.
ترکیه در آغاز ژانویه 2006 ریاست فرآیند بوداپست را برعهده گرفت که در آن 13 سازمان بین المللی به همراه 53 کشور شرکت کننده و 4 کشور ناظر با هدف جلوگیری از مهاجرت های غیرقانونی، یافتن راه حل های دائمی برای مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی و توسعه سیاست های پایدار در آن شرکت کردند.
حوزه مدیریت مهاجرت ترکیه به عنوان نشانه ای از اهمیتی که برای مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی قائل است، کارگروه منطقه جاده ابریشم را ایجاد کرد که در این فرآیند پیشگام بود و امکان گردآوری کشورهای مبدا، ترانزیت و مقصد در مسیر مهاجرت را فراهم کرد.
ترکیه همچنین در طرح گفتگوی مهاجرت ترانزیتی در منطقه مدیترانه که توسط مرکز بین المللی توسعه سیاست مهاجرت (ICMPD) انجام شده است، مشارکت می کند. ترکیه در 28 می 2012 یادداشت تفاهمی با FRONTEX (واحد امنیت مرزی اتحادیه اروپا) به منظور جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی امضا کرد.
موافقت نامه های پذیرش مجدد
“موافقتنامه های پذیرش مجدد” یکی از موثرترین روش های همکاری بین المللی در زمینه مهاجرت های غیرقانونی است. در حالی که این موافقتنامه ها کشورها را ملزم به اتخاذ تدابیری علیه مهاجرت غیرقانونی می کند، آنها همچنین تضمین می کنند که مهاجران غیرقانونی به کشورهای خود یا کشوری که آخرین بار از آن عبور کرده اند، مطابق با حمایت از حقوق بشر و رویه های بین المللی فرستاده می شوند.
به عبارت دیگر، موافقت‌نامه‌های پذیرش مجدد، توافق‌هایی هستند که در چارچوب شرایط و ضوابط تعیین‌شده در موافقتنامه، بازگشت امن افرادی را که به‌طور نامنظم در یک کشور حضور دارند، به کشور مبدأ توافق شده یا کشوری که آخرین بار به آن ترانزیت کرده‌اند، تضمین می‌کند. کشور ما به امضای موافقت نامه های پذیرش مجدد با کشورهای ترانزیتی و مقصد در حوزه مبارزه با مهاجرت های غیرقانونی اهمیت می دهد.
در نتیجه کارهای انجام شده در این چارچوب، موافقت نامه پذیرش مجدد بین ترکیه و سوریه، یونان، قرقیزستان، رومانی، اوکراین، پاکستان، روسیه، نیجریه، بوسنی و هرزگوین، یمن، مولداوی، بلاروس، مونته نگرو، امضا شد. کوزوو، نروژ و اتحادیه اروپا از سال 2001. . اما توافقنامه ای بین کشورمان و اتحادیه اروپا در تاریخ 18 مارس 2016 منعقد شده است.
موافقتنامه پذیرش مجدد با اتحادیه اروپا و نقشه راه معافیت ویزا به طور همزمان در 16 دسامبر 2013 در آنکارا امضا شد و در 25 ژوئن 2014 به تصویب مجلس ملی کبیر ترکیه رسید. قانون شماره 6547 در مورد تصویب موافقتنامه در تاریخ 28 ژوئن 2014 در روزنامه رسمی شماره 29044 منتشر شد.
تصویب موافقتنامه در تاریخ 1393/7/21 به موجب ماده 3 قانون شماره 244 مورخ 31/5/1963 در روزنامه رسمی شماره 29076 مورخ 2 مرداد 1393 به چاپ رسید. موافقتنامه پذیرش مجدد با اتحادیه اروپا در 1 اکتبر 2014 از نظر مقررات پذیرش مجدد و عبور ترانزیت شهروندان خود طرفین لازم الاجرا شد. مقررات مربوط به پذیرش مجدد اتباع کشورهای ثالث مندرج در این موافقتنامه هنوز لازم الاجرا نشده است.
تحولات قانونی در مورد مهاجرت های غیرقانونی در ترکیه
ترکیه در 13 دسامبر 2000 “کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی” و ضمایم آن، دو پروتکل را که مسائل مربوط به “قاچاق مهاجر” و “قاچاق انسان” را تنظیم می کند، در پالرمو امضا کرد.
با اصلاحیه ای که در قانون شهروندی ترکیه در 4 ژوئن 2003 انجام شد، رویه خارجی هایی که با شهروندان ترکیه برای دریافت مستقیم تابعیت ترکیه ازدواج می کردند، لغو شد.
برای اخذ تابعیت از این طریق، ازدواج باید حداقل به مدت سه سال ادامه یابد. این اصلاحیه در قانون از ازدواج های ترتیب داده شده صرفاً به منظور کسب تابعیت ترکیه جلوگیری می کند.
کار غیرقانونی یکی از اصلی ترین آثار منفی مهاجرت های بی رویه در زمینه های اجتماعی و اقتصادی است. قانون شماره 4817 مجوز کار برای اتباع خارجی و مقررات این قانون آیین نامه اجرایی در 6 سپتامبر 2003 لازم الاجرا شد. هدف آن جلوگیری از کار غیرقانونی و اشتغال کم دستمزد خارجیان و دستیابی به امکان کنترل قانونی و تنظیم مهاجرت برای مقاصد کاری است.
جرم قاچاق مهاجر در ماده 79 قانون مجازات ترکیه به شماره 5237 تنظیم شده است. با قانون شماره 6008 مورخ 1389/7/20 به ماده مربوطه اضافه شد که جرم به صورت تمام شده مجازات می شود حتی اگر در مرحله سوء قصد باقی مانده باشد.
یک ماده الحاقی به قانون اتباع خارجی و حمایت بین المللی شماره 6458 با ماده 6 مصوبه قانون شماره 690 منتشر شده در روزنامه رسمی مورخ 29 فروردین 1396 اضافه شد. با ماده مذکور مقرراتی در خصوص خودروهای مورد استفاده در جرم قاچاق مهاجر وضع شده است.
«دستورالعمل اجرایی تنظیم اصول کار و همکاری در انجام کار و معاملات مهاجران غیرقانونی» (بخشنامه شماره 5/2019 وزارتخانه) که وظایف، اختیارات و مسئولیت‌های کلیه نهادهای درگیر در کار را تعیین می‌کند. معاملات اتباع خارجی که مهاجران غیرقانونی در کشورمان هستند، صادر شده است.
به منظور تنظیم سیاست های ترکیه در زمینه مهاجرت و مدیریت موثرتر مهاجرت، قانون شماره 6458 در مورد اتباع خارجی و حمایت بین المللی لازم الاجرا شد. با اختیارات اعطا شده توسط این قانون، ریاست عمومی مدیریت مهاجرت در وزارت امور داخله ایجاد و در تاریخ 1393/11/04 به بهره برداری رسید. یکی از وظایف این نهاد رصد تحولات در خصوص مهاجرت های بی رویه و اتخاذ و اجرای اقدامات لازم در چارچوب این تحولات است.
با قانون شماره 7196 مورخ 1398/12/24 تغییراتی در بند چهارم قانون اتباع خارجی و حمایت بین‌المللی شماره 6458 ایجاد و مواد جدیدی اضافه شد.
با بخشنامه تشریفات و رویه های محدودیت شماره 2020/17 مقررات و به روز رسانی هایی در خصوص ممنوعیت ورود اتباع خارجی انجام شده است.
*این گزارش خبری با حمایت روزنامه نگاران برای حقوق بشر «JHR» تهیه شده است.
شما باید داخل شوید برای نوشتن دیدگاه.