گلبدین حکمتیار: قصاب کابل یا چهره‌ای پرحاشیه در تاریخ افغانستان؟
گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی و یکی از پرچالش‌ترین شخصیت‌های تاریخ معاصر افغانستان، به خاطر نقش کلیدی‌اش در جنگ‌های داخلی و نقض حقوق بشر به لقب "قصاب کابل" شناخته می‌شود.
گلبدین حکمتیار در سال 1947 در ولایت کنر افغانستان به دنیا آمد. او پس از تحصیل در دانشگاه کابل، به فعالیت‌های سیاسی و نظامی پرداخته و به عنوان یک رهبر مردمی شناخته شد. با آغاز تجاوز شوروی به افغانستان در سال 1979، حکمتیار به یکی از چهره‌های بارز مجاهدین مبدل شد و توانست حمایت‌های قابل توجهی از کشورهای غربی و عربی جلب کند.
- نقش در جنگ‌های داخلی: پس از سقوط حکومت داکتر نجیب‌الله در سال 1992، حکومت اسلامی افغانستان بر اساس توافقی به نام پیمان پیشاور شکل گرفت. پس از این تصرف، حکمتیار به علت عدم پذیرش نخست‌وزیری و تلاش برای حاکمیت مطلق، با دیگر گروه‌های مجاهدین درگیر شد.این درگیری‌ها با کشتارهای عظیم و بمباران‌های هوایی ادامه یافت و باعث ویرانی و خشونت‌های شدید در کابل و دیگر شهرها شد. تنها در کابل، بیش از 50 هزار غیرنظامی کشته شدند و زیرساخت‌های آن به شدت آسیب دید.
- تخریب و ویرانی شهرها:بمباران‌ها و حملات چریکی حکمتیار به تخریب گسترده ساختمان‌ها و تأسیسات عمومی انجامید. با وجود کمک‌های بین‌المللی به افغانستان، جنگ‌های حکمتیار و حامیانش مانع از رشد اقتصادی و بازسازی کشور شدند.
- نقض حقوق بشر: حکمتیار و حزب اسلامی او به شدت متهم به جنایات جنگی و نقض حقوق بشر شدند. بر اساس گزارش‌ها، حملات موشکی در اوت 1992 به جان باختن 1800 نفر و زخمی شدن بیش از 8000 غیرنظامی انجامید. همچنین، اسناد گزارش شده‌ای از شکنجه آوارگان افغانی و حملات به سازمان‌های غیر دولتی وجود دارد.
- سفر به خارج و روابط با کشورهای مختلف: در دوران حکومت طالبان، حکمتیار به ایران پناهنده شد، اما کم‌کم به سبب بی‌اعتمادی ایران به او، در سال 2002 به پاکستان بازگشت و علیه حکومت حامد کرزی و نیروهای امنیتی بین‌المللی فعالیت‌های نظامی را آغاز کرد. همچنین، ادعاهایی مبنی بر ارتباط حکمتیار با سازمان‌های اطلاعاتی کشورها نظیر اسرائیل وجود دارد، که برخی به دنبال نفوذ در سیاست‌های ایران بودند.
- فعالیت‌های سیاسی بعد از 2001: در سال‌های اخیر، حکمتیار تصمیم به بازگشت به صحنه سیاسی افغانستان گرفت و با برخی گروه‌ها و جناح‌های سیاسی وارد مذاکرات شد. او در سال 2016 توافقی را با دولت افغانستان برای پایان دادن به خشونت‌ها امضا کرد، هرچند انتقادها و نگرانی‌هایی درباره نیات واقعی او وجود دارد.
تأثیرات بر جامعه افغان:
- آوارگی و مهاجرت: جنگ‌های داخلی تحت رهبری حکمتیار منجر به آوارگی میلیون‌ها افغان و مهاجرت آن‌ها به کشورهای همسایه و سایر نقاط جهان شده است.
- توسعه افراط‌گرایی: فعالیت‌های حکمتیار به تقویت گروه‌های افراطی و تروریستی در افغانستان و منطقه کمک کرده است که روحیه‌ای ناامنی را در سطح بین‌المللی ایجاد کرده است.
- فساد اقتصادی: جنگ‌های داخلی باعث کاهش سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی در افغانستان گردیده و منجر به غارت منابع طبیعی و توسعه فساد مالی در کشور شده است.
گلبدین حکمتیار، با تاریخچه‌ای پر از خشونت و چالش، به عنوان نمادی از ناکامی در برقراری صلح و ثبات در افغانستان خدمت می‌کند. لقب “قصاب کابل” تاکیدی بر درد و رنج‌های وارد شده بر مردم این کشور است و یادآور چالش‌های پیچیده‌ای است که همچنان افغانستان با آن مواجه است.
با توجه به تاریخی که حکمتیار دارد، ادامه فعالیت‌های او به افزایش تنش‌ها و ناامنی در افغانستان منجر شد. وجود گروه‌های افراطی که از او الهام می‌گیرند، نگرانی‌های عمده‌ای برای دولت و جامعه بین‌المللی ایجاد کرد.
