بحران نظام آموزشی در افغانستان: یونیسف هشدار می‌دهد دانش‌آموزان در مدارس چیزی یاد نمی‌گیرند
صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) در گزارش جدید خود هشدار داده است که بیش از ۲ میلیون کودک در افغانستان از آموزش محروم‌اند و بیش از ۹۰ درصد کودکان ده‌ساله قادر به خواندن متون ساده نیستند. این سازمان وضعیت کنونی را پیامد سیاست‌های ضعیف و محدودکننده طالبان در نظام آموزشی دانسته است.
آژانس خبری کوکچه– یونیسف در گزارشی مشترک با سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) اعلام کرد که نظام آموزشی افغانستان با بحران عمیقی مواجه است و دانش‌آموزان در مدارس حضور می‌یابند اما چیزی یاد نمی‌گیرند. این گزارش نشان می‌دهد که آموزش در مقطع متوسطه هم برای دختران و هم پسران دچار بحران است و این وضعیت را معضل عمیق «یاد نگرفتن در مدرسه» توصیف کرده است.
مشکلات نظام آموزشی:
یونیسف در بیانیه‌ای اعلام کرد که محدودیت‌های دست‌وپاگیر، سرمایه‌گذاری اندک طالبان در نظام آموزشی و کمبود منابع، دختران و پسران را از کسب مهارت‌های لازم برای یادگیری و مشاغل آینده محروم کرده است. بر اساس این گزارش، «فقر یادگیری» در افغانستان به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است.
چالش‌های اصلی:
- کمبود شدید معلمان: به ویژه در میان زنان، که این امر کیفیت آموزش را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
- محدودیت منابع آموزشی: تغییرات مکرر در برنامه درسی و نظارت ضعیف بر مدارس.
- ضعف زیرساخت‌ها: تقریباً نیمی از مدارس افغانستان فاقد آب آشامیدنی سالم، امکانات بهداشتی یا سیستم گرمایش هستند.
- تخریب مدارس: بیش از هزار مدرسه به دلیل سال‌ها جنگ و بلایای طبیعی غیرقابل استفاده مانده‌اند.
بحران انسانی و آموزشی:
بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۲۵ حدود ۸.۹ میلیون کودک، از جمله ۸۸۸ هزار کودک دارای معلولیت، به حمایت‌های آموزشی اضطراری نیاز دارند. همچنین، اخراج گسترده مهاجران از ایران و پاکستان از سال ۲۰۲۳، بیش از ۲.۷ میلیون نفر را به کشور بازگردانده که ۶۰ درصد آن‌ها کودکان و جوانان هستند.
درخواست یونیسف و یونسکو:
یونیسف و یونسکو از مقامات طالبان خواسته‌اند که ممنوعیت آموزش متوسطه و عالی دختران و زنان را فوراً لغو کنند. این سازمان‌ها هشدار داده‌اند که اگر این ممنوعیت ادامه یابد، تا سال ۲۰۳۰ نزدیک به چهار میلیون دختر از آموزش متوسطه محروم خواهند شد که پیامدهای عمیقی برای آینده کشور خواهد داشت.
هشدار اقتصادی:
یونسکو نیز هشدار داده است که تعلیق آموزش عالی زنان می‌تواند تا سال ۲۰۶۶ خسارتی حدود ۹.۶ میلیارد دالر به اقتصاد افغانستان وارد کند، که معادل دو سوم تولید ناخالص داخلی کنونی کشور است.
نتیجه‌گیری:
بحران نظام آموزشی در افغانستان نیازمند اقدامات فوری و جامع از سوی جامعه بین‌المللی و مقامات طالبان است. بهبود زیرساخت‌ها، افزایش سرمایه‌گذاری در آموزش و لغو ممنوعیت‌های آموزشی برای دختران و زنان از جمله گام‌های ضروری برای تضمین آینده‌ای بهتر برای کودکان افغانستان است.
