۱۵۰ سال پس از عکس‌های قرن نوزدهم: آیا افغان‌ها واقعاً تغییر کرده‌اند؟
ا انتشار عکسی از قرن نوزدهم در هفته‌نامه انگلیسی اسکچ، افغان‌ها به تفکر درباره تحولات اجتماعی و سیاسی خود پرداخته‌اند و با نگاهی نقادانه به گذشته و حال، می‌پرسند آیا واقعاً تغییری در جامعه خود مشاهده می‌شود.
عکسی قدیمی از افغان‌ها مربوط به قرن نوزدهم که اخیراً در هفته‌نامه انگلیسی اسکچ منتشر شده، ۱۵۰ سال از زمان خود را پشت سر گذاشته است. در حالی که این عکس اکنون موضوعی برای رنگ‌آمیزی مجدد به شمار می‌رود، بسیاری از افغان‌ها با حیرت به آن نگاه می‌کنند و از خود می‌پرسند: «آیا ما چندان تغییر کرده‌ایم؟»
شواهد تاریخی نشان می‌دهد که در آن زمان، افغان‌ها از سطح سواد پایینی برخوردار بودند و امید به توسعه و کسب دانش در آن دوران وجود داشت. با ورود تکنولوژی‌های نوین مانند برق، تلویزیون و اینترنت، تغییرات بسیاری در زندگی روزمره مردم رخ داد. اما همچنان سوال این است که آیا این پیشرفت‌ها توانسته‌اند به‌طور معناداری بر روند اصلاحات سیاسی و اجتماعی تاثیر بگذارند؟
در حالی که افغان‌ها در قرن نوزدهم مسلمان بودند، اما دیانت آن‌ها به‌صورتی سیاسی نبود. دین در دل مردم جای داشت و نقش آن در زندگی روزمره عمیق بود. مواردی از جمله جهاد و افراط‌گرایی که اکنون پیوستگی زیادی در جامعه دارند، به‌ویژه از دنیای امروز و تقابل با قدرت‌های جهانی نشأت می‌گیرد.
زمانی که امیر افغانستان تنها چند میلیون روپیه از انگلیسی‌ها دریافت می‌کرد و در امور مردم دخالت نمی‌کرد، اکنون امیری که خود را امیر همه مسلمانان یعنی امیرالمومنین ملقب کرده و میلیاردها دلار از ایالات متحده دریافت می‌کند، در حالی که حتی به زندگی روزمره مردم نیز نظارت می‌کند. این مقایسه نشان‌دهنده تغییرات عمیق در ساختار قدرت و مسئولیت‌های حاکمان و تأثیر آن بر زندگی مردم است.
۱۵۰ سال از آن عکس گذشته و با وجود فناوری‌های جدید و فرصت‌های آموزشی، افغان‌ها هنوز هم با چالش‌های اساسی در زمینه حقوق بشر، توسعه اجتماعی و امنیت روبرو هستند. تحولات تاریخی و کنونی نشان می‌دهد که نیاز به اصلاحات بنیادین و توجه به نظرات و حقوق مردم همچنان یک ضرورت حیاتی برای آینده افغانستان است.
